Giải đáp thắc mắc

* Vui lòng điền chính xác và đầy đủ để nhận được câu trả lời và tư vấn chuyên sâu từ chuyên gia.

Tôi tiêm vaccine cúm hồi tháng 8, nghe nói có biến thể mới hơn, vậy vaccine có hiệu quả không, thưa bác sĩ?
Hồng Vân, 50 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, do virus cúm gây ra, chủ yếu là hai chủng cúm A (A/H3N2 và A/H1N1) và hai chủng cúm B (Yamagata và Victoria). Trong đó, cúm A/H3N2 với thể K đang gây làn sóng bệnh nặng tại Anh và các nước châu Âu, đã được phát hiện ở tất cả các châu lục. Chủng cúm này có cấu trúc gen cho phép virus nhân lên nhanh, chỉ số lây truyền cao, dẫn đến nhiều người nhập viện, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế.

Các triệu chứng mắc cúm thường gặp như sốt cao, ho nhiều, đau họng, đau đầu, đau nhức cơ, mệt mỏi... Ở các nhóm nguy cơ cao như trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai, hệ miễn dịch yếu khiến nguy cơ mắc và biến chứng do cúm cao. Người bệnh có nguy cơ bị viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim, viêm màng não... phải nhập viện điều trị, thở oxy, thở máy. Phụ nữ mang thai nhiễm cúm còn có thể gây sảy thai, sinh non, dị tật thai nhi.

Hiện Việt Nam có các loại vaccine cúm giúp phòng các chủng cúm phổ biến A/H1N1, A/H3N2 và hai chủng cúm B, tiêm từ 6 tháng tuổi, nhắc lại hằng năm. Thai phụ nên tiêm cúm từ tháng thứ tư trở đi, giúp truyền kháng thể bảo vệ bé trong giai đoạn đầu đời. Hằng năm các nhà khoa học dự báo những chủng cúm có khả năng lưu hành cao để cập nhật thành phần vaccine phù hợp cho mùa dịch tiếp theo. Do đó, vaccine cúm cần tiêm nhắc hằng năm.

Riêng với biến thể K của siêu cúm A/H3N2, dữ liệu mới nhất từ Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) cho thấy vaccine cúm mùa 2025-2026 vẫn đạt hiệu quả 70-75% trong việc ngăn ngừa nhập viện ở trẻ em và 30-40% ở người lớn. Bên cạnh đó, vaccine vẫn có hiệu quả phòng, bệnh, nhập viện và tử vong lên đến 90% đối với chủng cúm A/H1N1 và cúm B. Do đó, khi đã tiêm vaccine cúm vào tháng 8 năm nay, bạn vẫn có thể tạo được kháng thể phòng cúm.

Ngoài ra, thời tiết cuối năm thường lạnh và khô, cũng là điều kiện thuận lợi cho các tác nhân lây qua đường hô hấp phát triển như virus hợp bào hô hấp RSV, sởi, thủy đậu, vi khuẩn phế cầu, vi khuẩn não mô cầu... Mọi người nên kiểm tra lịch sử chủng ngừa và sắp xếp tiêm bổ sung sớm để bảo vệ sức khỏe.

Bên cạnh vaccine, bạn nên đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, giữ ấm cơ thể, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc để tăng sức đề kháng và hạn chế tiếp xúc gần với người có biểu hiện sốt, ho, sổ mũi.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Tôi thấy VNVC vừa có vaccine RSV mới cho người cao tuổi, vaccine phòng bệnh gì và có ưu điểm gì? Bố tôi 85 tuổi, đang mắc tiểu đường type 2 thì có tiêm được không?
Quang Đông, 28 tuổi, Đà Nẵng
BS.CKI Bạch Thị Chính

Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Virus hợp bào hô hấp RSV là virus phổ biến hàng đầu gây bệnh đường hô hấp như viêm phổi, viêm tiểu phế quản ở trẻ em và người cao tuổi.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), RSV gây 3,6 triệu ca nhập viện và 100.000 ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi mỗi năm. Người cao tuổi nhiễm RSV cũng có nguy cơ viêm phổi, biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim, suy tim và tử vong. Tại Việt Nam, trong vòng 5 năm, khoảng 4,6 triệu người trên 60 tuổi nhiễm RSV, khoảng 200.000 ca nhập viện và 18.000 trường hợp tử vong.

Vaccine RSV Arexvy do Tập đoàn Dược phẩm GSK (Anh) nghiên cứu sản xuất vừa được Hệ thống Tiêm chủng VNVC triển khai tiêm từ ngày 14/12, tại hơn 250 trung tâm trên cả nước. Đây là vaccine được phát triển chuyên biệt cho người từ 60 tuổi trở lên và người mắc các bệnh mạn tính khi sử dụng công nghệ cao để bổ sung thêm chất bổ trợ đặc biệt giúp nâng cao tối đa hiệu quả bảo vệ và tính an toàn, phù hợp với đặc điểm lão hóa miễn dịch ở người cao tuổi. Vaccine đạt hiệu quả bảo vệ lên đến gần 95% ở người cao tuổi, có bệnh nền, giúp tạo "siêu lá chắn" bảo vệ trước virus hợp bào hô hấp đặc biệt nguy hiểm. Vaccine chỉ cần tiêm 1 mũi.

Hiện vaccine được phê duyệt tại gần 70 quốc gia với hơn 10 triệu liều sử dụng trên toàn thế giới. Vắc xin đã được nhiều tổ chức y khoa trên thế giới khuyến cáo tiêm phòng cho người từ 60 tuổi trở lên hoặc người từ 50-59 tuổi có nguy cơ cao.

Bố bạn 85 tuổi, mắc tiểu đường type 2 hoàn toàn có thể tiêm vaccine để phòng viêm phổi, suy hô hấp và các biến chứng nguy hiểm khác do RSV. Gia đình có thể đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn và chỉ định tiêm ngừa.

Bên cạnh đó, đối với RSV, VNVC cũng đã triển khai vaccine Abrysvo của Pfizer, tiêm một mũi cho người lớn từ 60 tuổi trở lên và mẹ bầu từ 24-36 tuần của thai kỳ, giúp truyền kháng thể thụ động bảo vệ bé trong 6 tháng đầu đời. Kháng thể đơn dòng Nirsevimab của Sanofi tiêm cho trẻ sơ sinh đến 24 tháng tuổi, giúp bảo vệ trẻ qua mùa bệnh RSV.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Tôi tiêm mũi 1 vaccine zona thần kinh ở bệnh viện, mới đây đi tiêm mũi 2 thì hết vaccine, xin hỏi tôi chuyển qua VNVC tiêm mũi 2 được không?
Thanh Đức, 69 tuổi, TP HCM
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bác!

Hệ thống Tiêm chủng VNVC với hơn 250 trung tâm tiêm chủng phân bố rộng khắp cả nước, có hệ thống hàng trăm kho lạnh trung tâm, kho lạnh di động, tủ lạnh chuyên dụng, giúp bảo quản hàng triệu liều vaccine. VNVC là đối tác chiến lược của nhiều tập đoàn, hãng dược phẩm, vaccine hàng đầu thế giới như GSK, Sanofi, Pfizer, Takeda... đảm bảo luôn cung cấp đầy đủ các vaccine phòng bệnh tới người dân.

Hiện nay, tại Việt Nam mới chỉ lưu hành một loại vaccine duy nhất phòng zona thần kinh của Tập đoàn Dược phẩm GSK. Vaccine dành cho người từ 50 tuổi trở lên với lịch tiêm 2 mũi, cách nhau 2 tháng; người từ 18 tuổi có hệ miễn dịch suy giảm hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch tiêm 2 mũi, cách nhau 1 tháng.

Bác đã tiêm mũi thứ 1 vaccine và đến lịch hẹn tiêm mũi thứ 2, hoàn toàn có thể tới VNVC để tiêm ngừa. Vaccine zona thần kinh có hiệu quả phòng bệnh đến 97% ở người trên 50 tuổi, giảm biến chứng hơn 90%.

Bệnh zona thần kinh do virus Varicella zoster gây ra. Sau khi tác nhân này gây bệnh thủy đậu thì nằm yên trong các hạch thần kinh chờ thời. Virus tái hoạt động khi hệ miễn dịch suy yếu, thường do yếu tố tuổi tác, bệnh lý, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, stress kéo dài...

Bệnh zona thần kinh không chỉ gây đau rát như bị điện giật, bỏng nước sôi tại thời điểm bị phát bệnh, mà còn để lại nhiều biến chứng, phổ biến nhất là đau thần kinh sau zona, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống lâu dài của người bệnh. Việc phòng bệnh chủ động giúp người cao tuổi sống thọ và sống khỏe hơn.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!