Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Chất bảo vệ thực vật, cụ thể như thuốc trừ sâu, diệt cỏ được thiết kế để nhắm mục tiêu vào loài gây hại như côn trùng, cỏ dại. Song, người làm vườn có nguy cơ cao tiếp xúc với các loại hóa chất này. Dư lượng thuốc trừ sâu, diệt cỏ có thể chảy xuống hồ chứa nước tưới, hoặc ngấm sâu vào mạch nước ngầm, có thể gây ảnh hưởng trực tiếp hoặc tác động lâu dài đến sức khỏe con người.
Nghiên cứu cho thấy, việc tiếp xúc với hóa chất bảo vệ thực vật thời gian dài có thể dẫn rối loạn thần kinh như Alzheimer, Parkinson, thoái hóa tế bào thần kinh, suy giảm trí nhớ... Tiếp xúc với hóa chất độc hại từ thuốc trừ sâu cũng làm tăng nguy cơ ung thư, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, ảnh hưởng hệ hô hấp, đặc biệt ở người có bệnh lý hen suyễn, dị ứng.
Hệ hô hấp nhạy cảm, suy yếu khiến những người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất bảo vệ thực vật có nguy cơ dễ mắc bệnh lây qua đường hô hấp như cúm, phế cầu, ho gà, bạch hầu, thủy đậu, não mô cầu. Vì vậy, bạn nên chủ động rà soát lịch sử tiêm chủng để tiêm ngừa các loại vaccine này.
Bên cạnh đó, bạn cũng thường bị chó dữ tấn công, có nguy cơ bị chúng cắn, tốt hơn hết là chủ động tiêm ngừa phòng bệnh dại trước phơi nhiễm. Bạn cần tiêm ba mũi vaccine vào các ngày 0, 7 và 21 hoặc 28. Nếu sau này bị chó mèo cắn, cào, bạn chỉ cần tiêm thêm hai mũi vaccine mà không cần tiêm huyết thanh, dù vết thương nặng. Việc này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm thiểu đau đớn khi bạn không cần phải tiêm huyết thanh.
Thường xuyên dầm mình ở môi trường bùn đất có nhiều loại côn trùng, bò sát như rắn, rết, bọ cạp trú ngụ và sinh sống, bạn cũng có nguy cơ bị thương gây ra vết thương hở, tạo điều kiện cho bào tử uốn ván có nhiều trong bùn đất xâm nhập gây bệnh uốn ván. Đây là bệnh rất nguy hiểm, nguy cơ tử vong đến 90% nếu không được điều trị kịp thời và tốn kém chi phí và thời gian hồi phục sau nằm viện.
Hiện nay có rất nhiều loại vaccine ngừa uốn ván, gồm mũi đơn và mũi kết hợp như 6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1 cho trẻ em, 3 trong 1 phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván hoặc 2 trong 1 phòng bạch hầu - uốn ván cho trẻ em và người lớn.
Các loại vaccine này không cần xét nghiệm trước khi tiêm. Hiện nay Hệ thống Tiêm chủng VNVC với hơn 230 trung tâm trên khắp cả nước, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ tiêm ngừa. Bạn nên sắp xếp đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn các loại vaccine và lịch tiêm phù hợp, chi phí khám sàng lọc và tư vấn hoàn toàn miễn phí.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Bệnh trái rạ (thủy đậu) và giời leo (zona thần kinh) cùng do virus Varicella zoster (VZV) gây ra. Ở lần nhiễm đầu tiên, virus sẽ gây ra bệnh thủy đậu. Thủy đậu có biểu hiện điển hình là sốt cao, nổi bóng nước rải rác khắp toàn thân. Tuy nhiên, ở một số người, biểu hiện của bệnh không điển hình, có thể chỉ sốt nên dễ bị nhầm lẫn với các bệnh do siêu vi thông thường khác. Bạn chia sẻ mắc bệnh zona thần kinh cho thấy đã nhiễm virus gây bệnh thủy đậu và bệnh có thể không có dấu hiệu điển hình khiến bạn không biết.
Zona thần kinh là bệnh xảy ra sau khi khỏi thủy đậu do virus VZV vẫn tồn tại trong cơ thể, trú ẩn trong cách hạch thần kinh. Chúng sẽ tái hoạt khi hệ miễn dịch bị suy giảm do nhiều yếu tố như: tuổi cao, mắc bệnh lý nền, dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch, stress kéo dài...
Bạn đã được bác sĩ chẩn đoán mắc zona thần kinh và điều trị khỏi. Tuy nhiên, zona thần kinh vẫn có khả năng tái phát với tỷ lệ 4,8 - 12/1.000 người mỗi năm. Vì vậy, bạn nên chủ động tiêm vaccine ngừa zona thần kinh. Còn với bệnh thủy đậu, khả năng mắc lại ở người trưởng thành rất hiếm nên bạn không cần tiêm ngừa thủy đậu nữa.
Hiện Việt Nam có vaccine Shingrix (Bỉ) giúp giảm nguy cơ mắc zona hơn 97%, giảm hơn 90% biến chứng đau dây thần kinh sau zona và các biến chứng khác. Vaccine chỉ định tiêm cho người lớn từ 50 tuổi trở lên, tiêm hai mũi cách nhau hai tháng, và người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch, tiêm hai mũi cách nhau một tháng.
Bên cạnh đó, người lớn có hệ miễn dịch suy giảm, dễ nhiễm các tác nhân virus, vi khuẩn khác như cúm, phế cầu, ho gà, bạch hầu... Bạn nên rà soát lại lịch sử tiêm chủng và bổ sung các mũi còn thiếu để phòng bệnh, Riêng vaccine cúm, mọi người đều cần tiêm nhắc một mũi hằng năm để bổ sung kháng thể và cập nhật chủng cúm đang lưu hành.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Dại là bệnh nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh trung ương, do động vật nhiễm virus dại lây sang người bởi chất tiết, thông thường từ nước bọt. Theo WHO, bệnh dại rất phổ biến, có ở tất cả các lục địa, trừ Nam Cực. Mỗi năm, khoảng 59.000 người tử vong do mắc dại, trong đó, có tới 95% trường hợp ở châu Á và châu Phi, hơn 29 triệu người tiêm vaccine để phòng bệnh. Bệnh dại hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị, khi đã khởi phát triệu chứng, gần 100% người và động vật tử vong.
Thời gian qua, ở nước ta cũng ghi nhận một số trường hợp tử vong do mèo cắn, cào, bao gồm cả mèo nhà và mèo hoang.
Bạn bị mèo cắn đã 14 ngày, đã tiêm ngừa huyết thanh dại và hai mũi vaccine ngừa dại. Hiện tại con mèo vẫn khỏe mạnh bình thường, nguy cơ mắc bệnh dại là thấp. Tuy nhiên, bạn không nên tự ý dừng lịch tiêm vaccine dại mà vẫn cần đến cơ sở tiêm chủng và báo cho bác sĩ biết về tình trạng con vật để được chỉ định số mũi tiêm phù hợp. Nếu lần này bạn được tiêm 3 mũi hoặc 5 mũi vaccine dại theo chỉ định của bác sĩ, cơ thể của bạn sẽ sinh ra kháng thể bảo vệ bạn trong những lần bị chó, mèo cào cắn ở lần sau. Cụ thể, người đã tiêm từ 3 mũi vaccine dại sẽ chỉ cần tiêm thêm 2 mũi vaccine dại nếu bị chó, mèo cắn cào ở lần sau mà không cần phải tiêm thêm huyết thanh hoặc tiêm lại từ đầu với 5 mũi. Hiện Việt Nam có các loại vaccine phòng dại thế hệ mới, không gây ảnh hưởng trí nhớ hay thần kinh, bạn yên tâm tiêm chủng để bảo vệ sức khỏe.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Hen suyễn là tình trạng bệnh mạn tính của đường thở, do viêm và co thắt phế quản khiến người bệnh thường xuyên ho, khò khè, tức ngực và khó thở. Vào mùa lạnh hoặc khi nhiễm các bệnh đường hô hấp, tình trạng viêm sẽ tăng lên, đường thở tiết nhiều đàm nhớt, dễ khởi phát cơn hen cấp. Điều này có thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp nếu không được điều trị kịp thời.
Trường hợp bạn 45 tuổi, có tiền sử hen suyễn và hiện sức khỏe ổn định, không mắc bệnh cấp tính, huyết áp được kiểm soát, bạn hoàn toàn có thể tiêm vaccine phế cầu khuẩn. Vaccine giúp ngừa các chủng vi khuẩn phế cầu nguy hiểm, giảm tỷ lệ người lành mang trùng và giảm khả năng lây từ người lành sang người có sức đề kháng kém. Các mũi tiêm cũng giúp ngăn ngừa đồng nhiễm, bội nhiễm, giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh. Với người mắc hen suyễn, vaccine giúp bảo vệ hệ hô hấp, giảm nguy cơ bùng phát cơn hen nặng và biến chứng nguy hiểm.
Hiện nay, tại hơn 230 trung tâm tiêm chủng thuộc Hệ thống Tiêm chủng VNVC đang lưu hành 5 loại vaccine phòng bệnh do phế cầu khuẩn. Bao gồm: phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23. Trong đó, loại phế cầu 10 tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến dưới 6 tuổi, phế cầu 13 và phế cầu 15 tiêm cho trẻ từ 6 tuần và người lớn. Vaccine phế cầu 20 tiêm cho người từ 18 tuổi và phế cầu 23 tiêm cho trẻ từ 2 tuổi và người lớn.
Tùy độ tuổi, mỗi loại có số mũi tiêm khác nhau. Bạn nên sắp xếp đến các cơ sở tiêm chủng gần nhất để được tư vấn và chỉ định loại vaccine phù hợp. Khi đi tiêm, bạn nên mang theo các giấy tờ y tế liên quan và danh sách thuốc đang sử dụng. Bác sĩ sẽ tiến hành khám sàng lọc để đánh giá sức khỏe trước khi đưa ra chỉ định tiêm phù hợp. Bên cạnh phế cầu khuẩn, bạn cũng nên tiêm đủ các vaccine hô hấp khác như cúm, não mô cầu, bạch hầu - ho gà - uốn ván... để bảo vệ phổi tốt hơn.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Viêm não Nhật Bản là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ em. Virus gây bệnh có khả năng xâm nhập và gây tổn thương trực tiếp hệ thần kinh trung ương, tấn công trực tiếp các tế bào não, gây ra phản ứng viêm tại màng não và mô não. Tỷ lệ tử vong của viêm não Nhật Bản rất cao. Những trường hợp sống sót thường phải đối mặt với nhiều di chứng nặng nề như liệt vận động, giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần hoặc động kinh suốt đời, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.
Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng viêm não Nhật Bản, gồm Jevax (Việt Nam), Imojev (Thái Lan), Jeev (Ấn Độ). Cả ba loại đều phòng bệnh viêm não Nhật Bản nhưng sản xuất theo công nghệ khác nhau. Phác đồ tiêm theo từng loại như sau:
Vaccine Jevax có trong chương trình Tiêm chủng Mở rộng và dịch vụ, tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi. Phác đồ ba mũi cơ bản và cần tiêm nhắc 3 năm một lần. Hai mũi đầu cách nhau 1-2 tuần, mũi ba cách mũi hai 1 năm, sau đó cứ 3 năm cần tiêm nhắc lại một lần. Vaccine Jeev tiêm cho trẻ từ 12 tháng đến 49 tuổi. Liệu trình tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng, lịch tiêm nhắc tùy vào lứa tuổi và khuyến cáo tiêm chủng của mỗi quốc gia. Còn vaccine Imojev có ít số mũi tiêm hơn. Trẻ từ 9 tháng đến 18 tuổi tiêm hai mũi, cách nhau một năm. Người từ 18 tuổi trở lên chỉ cần tiêm một mũi.
Con bạn 6 tuổi, có thể chọn một trong ba loại vaccine để tiêm. Song, vaccine Jevax có lịch tiêm dài, có thể khiến bạn quên lịch hoặc hiểu lầm chỉ tiêm ba mũi cơ bản là đủ. Vì vậy, bạn có thể cân nhắc cho con tiêm vaccine Imojev để không cần tiêm nhắc suốt đời.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể lây qua đường tình dục, đường máu và từ mẹ sang con. Nếu gia đình bạn có tiền sử mắc ung thư do virus viêm gan B, bạn cũng có nguy cơ mang virus này.
Người nhiễm viêm gan B có thể tiến triển thành viêm gan cấp, suy gan, xơ gan hoặc ung thư gan. Bệnh thường diễn biến âm thầm, đến 90% người nhiễm không biết mình mang virus, nên khi phát hiện thường đã ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị khó khăn hơn. Do đó, bạn cần tầm soát định kỳ bằng xét nghiệm máu để kiểm tra sự hiện diện của virus và lượng kháng thể bảo vệ, đồng thời siêu âm gan và làm các xét nghiệm chức năng gan để đánh giá tình trạng gan.
Trước khi tiêm vaccine viêm gan B, bạn cần xét nghiệm máu để kiểm tra xem đã có kháng thể bảo vệ hay đang nhiễm virus hay không. Trường hợp đã nhiễm virus, bạn không cần tiêm vaccine mà cần tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và tái khám định kỳ để kiểm soát bệnh.
Các loại vaccine phòng bệnh viêm gan B hiệu quả đang được sử dụng tại Việt Nam là Engerix B (Bỉ), Euvax B (Hàn Quốc) và Gene Hbvax (Việt Nam). Phác đồ tiêm 3 mũi trong 6 tháng. Đặc biệt, vaccine Twinrix (Bỉ) là vaccine duy nhất phòng được cả 2 bệnh viêm gan A và B chỉ trong 1 mũi tiêm, miễn dịch bảo vệ vượt trội và lâu dài. Phác đồ tiêm Twinrix là 3 mũi trong 6 tháng. Bạn có thể lựa chọn 1 trong 4 loại trên để chủng ngừa.
Bạn nên khám sức khỏe và làm xét nghiệm định kỳ 6 tháng/lần để theo dõi lượng kháng thể. Nếu nồng độ kháng thể giảm, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm nhắc.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Viêm gan B có ba đường lây chủ yếu gồm đường máu, từ mẹ sang con và quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn. Viêm gan B không lây qua đường hô hấp hay qua đường ăn uống chung, sử dụng chung ly uống nước, chén bát, ống hút... Lý do là virus gây bệnh tồn tại trong nước bọt song có nồng độ thấp, khó lây nhiễm với người khác. Tuy nhiên, mầm bệnh có thể lây nhiễm khi bệnh nhân gặp vấn đề về răng miệng như xước, loét, viêm lợi, chảy máu chân răng.
Do đó, bạn cần tránh sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người khác, nhất là với người bệnh. Việc này cũng giúp bạn tránh lây nhiễm các bệnh dễ lây qua đường hô hấp như cúm, sởi, thủy đậu, não mô cầu...
Viêm gan B là căn bệnh phổ biến tại nước ta, trong khi bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Người mắc bệnh cần sử dụng thuốc kháng virus, trường hợp bỏ điều trị bệnh dễ tiến triển thành xơ gan, ung thư gan.
Cách phòng bệnh viêm gan B hiệu quả là tiêm vaccine. Nếu bạn lo lắng về nguy cơ nhiễm bệnh, nên chủ động tiêm ngừa càng sớm càng tốt. Trước tiêm, bạn cần xét nghiệm máu để xem bản thân có đang mắc bệnh, hay đã có đủ kháng thể hay chưa. Trường hợp mắc bệnh, vaccine sẽ không còn tác dụng nữa. Trường hợp kháng thể dưới mức bảo vệ hoặc không có kháng thể với viêm gan B, bạn cần chủng ngừa.
Việt Nam có nhiều loại vaccine dành cho trẻ em và người lớn, gồm Heberbiovac HB (Cu Ba) và Gene Hbvax (Việt Nam), Twinrix (Bỉ) phòng viêm gan A-B trong một mũi tiêm. Người lớn cần chủng ngừa ba mũi trong vòng 6 tháng, xét nghiệm viêm gan B trước khi nhắc lại, tiêm nhắc khi kháng thể giảm.
Ngoài ra, bạn cũng cần phòng mắc bệnh bằng cách tránh sử dụng chung đồ dùng cá nhân, sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, tránh uống rượu bia, hút thuốc lá, tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ nếu đã nhiễm bệnh.
Cảm ơn câu hỏi của bạn
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bác!
Zona thần kinh là bệnh hậu thủy đậu, đều do virus Varicella-Zoster (VZV) gây ra. Sau khi một người khỏi thủy đậu, virus VZV sẽ "ngủ đông" trong hạch thần kinh cảm giác. Khi gặp điều kiện thuận lợi như trên 50 tuổi, hệ miễn dịch suy giảm, căng thẳng thần kinh, suy nhược hoặc mắc một số bệnh lý mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, thừa cân, béo phì, tim mạch, tăng cholesterol trong máu... virus sẽ tái hoạt động gây bệnh zona thần kinh.
Theo nghiên cứu, zona thần kinh có khả năng tái phát, có khoảng 5% người có hệ miễn dịch bình thường tái phát sau 7 năm mắc bệnh. Còn ở những người suy giảm miễn dịch, người có bệnh lý nền, nguy cơ tái phát zona thần kinh lên đến 30%. Bác đã mắc và khỏi bệnh này thì nên tiêm vaccine để phòng ngừa tái phát bệnh. Tiêm vaccine cũng giúp bác ngăn biến chứng đau thần kinh sau zona cho lần tái nhiễm sau, hoặc biến chứng dễ gặp của bệnh như mù mắt, điếc, liệt mặt, đột quỵ.
Hiện Việt Nam có vaccine ngừa zona thần kinh Shingrix do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất. Vaccine được chỉ định tiêm cho người trên 50 tuổi và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao như suy giảm hoặc ức chế miễn dịch, có nguy cơ bị ức chế miễn dịch do bệnh lý. Vaccine được chứng minh có hiệu quả giảm nguy cơ mắc bệnh lên đến 97% ở người từ 50 tuổi và 70-87% ở người từ 18 tuổi trở lên đồng thời giảm hơn 90% nguy cơ đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau một hoặc hai tháng tùy đối tượng.
Ngoài vaccine, bác cũng nên ngừa tái phát zona bằng cách ăn uống đủ chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng và hạn chế các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá. Bác cũng cần duy trì vận động nhẹ nhàng và tham gia các hoạt động xã hội để cải thiện tinh thần.
Cảm ơn câu hỏi của bác.
Chúc bác và gia đình nhiều sức khỏe!
Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây từ người sang người qua vết đốt của muỗi vằn cái, chủ yếu là muỗi Aedes aegypti. Có 4 type huyết thanh gây bệnh gồm: Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Một người có nguy cơ nhiễm bệnh tới 4 lần trong đời. Bạn đã từng mắc bệnh một lần, vẫn có nguy cơ nhiễm thêm ba type huyết thanh còn lại của bệnh. Vì vậy, bạn cần cần diệt muỗi, diệt bọ gậy và tránh muỗi đốt bằng cách ngủ màn ngay cả ban ngày, mặc quần áo dài, sử dụng các biện pháp xua muỗi như kem bôi, vợt điện...
Sốt xuất huyết đã có vaccine Qdenga (Takeda, Nhật Bản) giúp phòng ngừa cả 4 type huyết thanh virus sốt xuất huyết gây bệnh Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Vaccine tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hơn 80% và giảm nguy cơ nhập viện do sốt xuất huyết hơn 90%. Lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 3 tháng. Phụ nữ nên hoàn thành lịch tiêm trước khi mang thai ba tháng, tối thiểu một tháng.
Trong thông tin kê toa của nhà sản xuất, người từng mắc sốt xuất huyết cần hoãn tiêm vaccine tối thiểu 6 tháng tính từ ngày có xét nghiệm chẩn đoán bệnh. Bạn đã đủ thời gian này thì thuộc trường hợp được tiêm vaccine. Bạn nên đến các trung tâm tiêm chủng để được tư vấn lịch tiêm phù hợp.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Vào tháng 9/2024, Hệ thống Tiêm chủng VNVC đã triển khai tiêm đầu tiên tại Việt Nam vaccine sốt xuất huyết Qdenga, do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất tại Đức. Đây là một trong những vaccine mới ở nước ta, song, để có được thành quả là vaccine phòng bệnh sốt xuất huyết cho người dân, các nhà khoa học đã phải tiến hành nghiên cứu trong khoảng 45 năm.
Vaccine được phát triển và thử nghiệm qua nhiều giai đoạn nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn và hiệu quả theo tiêu chuẩn quốc tế. Các thử nghiệm lâm sàng được thực hiện trên các nhóm đối tượng đa dạng, bao gồm cả trẻ em và người lớn, để đảm bảo tính khả thi và khả năng thích ứng rộng rãi của vaccine. Chính vì vậy, tháng 5/2024, Bộ Y tế đã chính thức cấp phép lưu hành vaccine này tại Việt Nam.
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, lây từ người sang người chủ yếu thông qua vết đốt của muỗi vằn cái Aedes aegypti. Bệnh gây ra các triệu chứng như sốt cao đột ngột, người mệt lả, nhức đầu, đau hốc mắt, đau cơ, đau họng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Bệnh có nguy cơ trở nặng nhanh, dẫn đến biến chứng sốc sốt xuất huyết, cô đặc máu, suy đa tạng và tử vong.
Hiện Việt Nam đang bắt đầu vào mùa dịch sốt xuất huyết, vì vậy, cả gia đình bạn nên chủ động tiêm ngừa để phòng bệnh. Vaccine chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuồi trở lên và người lớn. Lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 3 tháng.
Vaccine có khả năng ngừa cả 4 type huyết thanh virus sốt xuất huyết Den-1, Den-2, Den-3, Den-4. Tiêm đủ và đúng phác đồ giúp ngăn ngừa mắc bệnh hơn 80% và ngăn nguy cơ nhập viện do bệnh hơn 90%.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus viêm não Nhật Bản gây ra. Bệnh lây sang người thông qua vết đốt của muỗi, chủ yếu là muỗi Culex, sau khi hút máu của các loài chim hoang dã và gia súc bị nhiễm virus như lợn, trâu, bò... Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 15 tuổi, tuy nhiên, bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh, bao gồm cả người lớn chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm vaccine.
Bệnh viêm não Nhật Bản thường gây ra các triệu chứng sốt cao đột ngột, đau đầu, đau bụng, buồn nôn, nôn, co giật, li bì, có thể xuất hiện lú lẫn hoặc mất ý thức, hôn mê. Nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ tử vong lên đến 30%. Khoảng 50% số người sống sót gặp phải di chứng nặng nề như: điếc, liệt, rối loạn tâm thần, rối loạn vận động, giảm khả năng giao tiếp.
Để phòng ngừa, bạn nên rà soát lại lịch sử tiêm chủng, hoặc tới trung tâm tiêm chủng gần nhất để được hỗ trợ. Nếu chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm ngừa trước đó thì nên tiêm vaccine để phòng bệnh.
Hiện nay, Việt Nam có ba loại vaccine phòng viêm não Nhật Bản cho người lớn, có trong tiêm chủng dịch vụ, bao gồm: Jevax (Việt Nam); Jeev (Ấn Độ) và Imojev (Nhật Bản). Tùy vào lịch sử tiêm chủng của mỗi người, bác sĩ sẽ tư vấn loại vaccine và lịch tiêm phù hợp.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Ho gà là bệnh do vi khuẩn ho gà gây ra, lây qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, vi khuẩn theo giọt bắn rơi vào không khí, lây nhiễm cho những người xung quanh. Đặc biệt, những người sinh hoạt chung trong không gian như nhà ở, lớp học, ký túc xá... có nguy cơ lây bệnh cao hơn. Ví dụ, trong gia đình có một người mắc bệnh, nguy cơ lây cho người thân lên đến 100%.
Bệnh ho gà có biểu hiện đặc trưng là các cơn ho rũ rượi không thể kìm hãm, kèm tiếng rít cố gắng để lấy oxy, giống như khi gà trống rít vào để chuẩn bị cất tiếng gáy. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp biến chứng ho nhiều đến biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm não. Các cơn ho mạnh có thể gây gãy xương sườn, thoát vị hoành, lồng ruột, sa trực tràng.
Bệnh đặc biệt nguy hiểm với trẻ trơ sinh và trẻ nhỏ, do khó phát hiện bệnh dẫn đến điều trị chậm trễ. Trước khi vaccine được phổ biến, ho gà là bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu ở trẻ nhỏ, cứ 10 trẻ mắc bệnh thì 1 trẻ tử vong. Tại Việt Nam, từ đầu năm đến nay, các địa phương ghi nhận hơn 10 ca mắc ho gà, trong đó có ít nhất 3 trẻ tử vong.
Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine có thành phần ngừa ho gà cho trẻ em từ 6 tuần tuổi và người lớn như: 6 trong 1; 5 trong 1; 4 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt; 3 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván.
Lưu ý, kháng thể có được sau khi tiêm vaccine ho gà sẽ giảm dần theo thời gian, sau các mũi tiêm đầu đời trước 2 tuổi, trẻ cần tiêm tiếp vaccine có thành phần ho gà khi đủ 4-6 tuổi và 9-15 tuổi, sau đó tiêm nhắc một mũi sau mỗi 10 năm.
Người lớn không nhớ rõ lịch sử tiêm chủng cần tiêm một mũi vaccine có thành phần ho gà và tiêm nhắc một mũi sau mỗi 10 năm. Phụ nữ mang thai nên tiêm vaccine vào 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ để truyền kháng thể thụ động cho thai nhi, bảo vệ bé trước khi đến thời điểm tiêm chủng.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Bệnh nhân tiểu đường khi mắc sốt xuất huyết dễ biến chứng nặng do sức đề kháng kém, hạ tiểu cầu, nguy cơ bội nhiễm các bệnh khác. Tiểu cầu giảm sâu có thể gây xuất huyết nặng, như xuất huyết nội tạng, não, thoát huyết tương, cô đặc máu đe dọa tính mạng người bệnh. Ngoài ra, tiểu đường còn khiến huyết áp diễn biến thất thường, dẫn đến bù dịch khó khăn, chậm hồi phục.
Hiện không có phương pháp điều trị sốt xuất huyết đặc hiệu. Vì vậy, người bệnh tiểu đường cần có các biện pháp phòng tránh mắc bệnh cũng như ngăn ngừa bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng hơn.
Trong đó, tiêm vaccine sốt xuất huyết là cách phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay, được Bộ Y tế nước ta, CDC Mỹ và WHO, cùng nhiều nghiên cứu trên thế giới chứng minh. Hiện Việt Nam có vaccine phòng sốt xuất huyết Qdenga, do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất. Vaccine có khả năng ngừa cả 4 type huyết thanh virus sốt xuất huyết Den-1, Den-2, Den-3, Den-4. Tiêm đủ và đúng phác đồ giúp ngăn ngừa mắc bệnh hơn 80% và ngăn nguy cơ nhập viện do bệnh hơn 90%.
Vaccine chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi đến người lớn, với lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 3 tháng. Nhóm chống chỉ định tiêm gồm: người đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai trong vòng một tháng sau khi tiêm vaccine, đang cho con bú; người bị suy giảm miễn dịch, đang điều trị bằng liệu pháp ức chế miễn dịch như hóa trị liệu hoặc liều cao corticosteroid toàn thân, liệu trình dài hai tuần trở lên; những người nhiễm HIV có triệu chứng hoặc nhiễm HIV không có triệu chứng kèm theo suy giảm chức năng miễn dịch; người gặp phản ứng quá mức với hoạt chất, liều vaccine Qdenga trước đó hoặc với bất kỳ tá dược nào. Vaccine cũng được khuyến cáo hoãn tiêm khi bị sốt nặng cấp tính.
Do đó, trường hợp người 60 tuổi, có bệnh nền tiểu đường càng cần thiết tiêm chủng, nên tiêm sớm để chủ động phòng bệnh. Tại cơ sở tiêm chủng, bác sĩ sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe của người tiêm để chỉ định lịch tiêm và loại vaccine phù hợp.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Các nghiên cứu cho thấy việc thường xuyên tụ tập ở bar, pub hay club có thể tăng tỷ lệ mang mầm bệnh não mô cầu. Lý do, các khu vực này thiếu không gian thông thoáng, có nhiều tiếp xúc gần như ôm, hôn, dùng chung ly, cốc... tạo điều kiện cho vi khuẩn lây lan, khó kiểm soát nguồn lây. Ngoài ra, việc bạn thường xuyên hút thuốc, thức khuya cũng làm hệ miễn dịch suy giảm, khiến vi khuẩn dễ xâm nhập và sinh sôi gây bệnh.
Theo Cục phòng bệnh (Bộ Y tế), có đến 50% người mắc bệnh do não mô cầu tử vong nếu không được điều trị đúng cách. Khoảng 20% bệnh nhân sống sót sau viêm màng não do não mô cầu phải chịu nhiều di chứng về thể chất và tinh thần như cắt cụt chi, điếc, mù lòa, chậm phát triển tâm thần và hành vi... Do đó, bạn nên sớm chủng ngừa để phòng bệnh cho bản thân.
Hiện Việt Nam có 4 loại vaccine phòng não mô cầu, gồm: Bexsero (Italy) phòng não mô cầu nhóm B , VA-Mengoc-BC (Cuba) phòng nhóm BC, Menactra (Mỹ) và MenQuadfi (Pháp) phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135. Bexsero tiêm cho người từ 2 tháng đến 50 tuổi, VA-Mengoc BC tiêm cho người từ 6 tháng tuổi đến 45 tuổi và Menactra tiêm cho người từ 9 tháng tuổi đến 55 tuổi. Riêng MenQuadfi có thể tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn không giới hạn tuổi.
Vaccine não mô cầu không có miễn dịch phòng ngừa chéo nên trẻ em và người lớn cần tiêm sớm và đầy đủ 5 nhóm huyết thanh để phòng ngừa toàn diện, không nên chỉ tiêm một loại. Bạn nên đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tư vấn và chọn loại vaccine phù hợp.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Chào bạn!
Hiện các xét nghiệm thường quy tầm soát HPV và ung thư cổ tử cung cho phụ nữ từ 21 tuổi đã quan hệ tình dục gồm: phết tế bào cổ tử cung, xét nghiệm HPV, quan sát cổ tử cung bằng dung dịch axit acetic. Bạn có thể làm một trong các xét nghiệm trên để biết được tình trạng sức khỏe bản thân, cũng như phát hiện tế bào bất thường.
Tuy nhiên, trước khi tiêm vaccine HPV, bạn không cần tiến hành xét nghiệm sàng lọc để tìm kiếm virus trước. Lý do, HPV có hơn 200 chủng có thể tự đào thải hoặc gây mụn cóc sinh dục, ung thư khi nhiễm dai dẳng. Kết quả xét nghiệm HPV dương tính đôi khi không cho biết chính xác đã nhiễm chủng HPV nào. Mặt khác, xét nghiệm âm tính không đủ để chứng minh trước đây chưa nhiễm HPV.
Hiện nay, tại Việt Nam có hai loại vaccine phòng HPV là Gardasil và Gardasil 9. Trong đó, Gardasil chỉ định cho nữ giới từ 9-26 tuổi. Còn Gardasil 9 chỉ định cho cả nam và nữ từ 9-45 tuổi, không phân biệt đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Vaccine giúp phòng ngừa 9 chủng HPV nguy cơ cao gồm: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, là nguyên nhân gây ra sùi mào gà, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng và các tổn thương tiền ung thư tại bộ phận sinh dục.
Có 5 trường hợp không được tiêm ngừa, gồm: người dị ứng với bất kỳ thành phần, hoạt chất, tá dược có trong vaccine; người có phản ứng quá mẫn cảm sau khi tiêm mũi HPV trước đó; người đang bị sốt cao cấp tính, nhiễm trùng ở cấp độ vừa hoặc nặng; người bị giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu; phụ nữ mang thai.
Đặc biệt, người đã và đang nhiễm virus HPV càng nên tiêm vaccine. Lý do, vaccine HPV phòng được 9 chủng HPV và một người không nhiễm hết tất cả các chủng này. Tiêm vaccine giúp ngăn ngừa các chủng HPV cơ thể chưa nhiễm. Mặt khác, HPV cũng có thể tự đào thải ra khỏi cơ thể và kháng thể không tồn tại lâu dài, mọi người vẫn có thể tái nhiễm các chủng HPV đã từng mắc. Tiêm vaccine cũng giúp ngăn ngừa nguy cơ tái nhiễm. Thêm nữa, dù đã nhiễm HPV thì trong cuộc đời, việc quan hệ tình dục sẽ diễn ra rất nhiều lần sau đó và nguy cơ nhiễm tiếp các chủng HPV vẫn hiện hữu.
Cảm ơn câu hỏi của bạn.
Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!
Bạn đã được chuyển sang trang đăng ký của VNVC, đối tác VnExpress