Giải đáp thắc mắc

* Vui lòng điền chính xác thông tin để nhận được tư vấn tốt nhất từ chuyên gia của Hệ thống TT Tiêm chủng VNVC.
Giới tính (*)
Tôi từng mắc sốt xuất huyết hai lần, đều có kết quả xét nghiệm, chẩn đoán của bác sĩ. May mắn cả hai lần chỉ phải nhập viện điều trị truyền nước, bù dịch và khỏi trong hơn một tuần. Tôi nghe mọi người nói, tôi có thể mắc sốt xuất huyết thêm lần ba, lần bốn nữa, cần tiêm vaccine cho yên tâm thì ...
Tuấn Kiệt, 30 tuổi, Ba Tri, Bến Tre
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, trung gian truyền bệnh là muỗi vằn. Có 4 type huyết thanh gây bệnh gồm Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Sau khi nhiễm lần đầu, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể đặc hiệu dài hạn chống lại type virus Dengue, có tác dụng bảo vệ chéo với các type khác, thường khoảng 6 tháng. Tuy nhiên, khi kháng thể suy giảm dần, người bệnh vẫn có nguy cơ mắc sốt xuất huyết lần nữa do một type virus Dengue khác.

Bạn đã mắc bệnh hai lần thì vẫn có nguy cơ mắc thêm hai type huyết thanh khác của virus. Hơn nữa, kháng thể cũ liên kết với type virus Dengue mới, gây ra hiện tượng "tăng cường phụ thuộc kháng thể" (ADE). Hiện tượng này khiến cơ thể không đủ khả năng tiêu diệt virus. Ngược lại, chúng tạo điều kiện để virus xâm nhập vào các tế bào dễ dàng hơn, làm tăng mức độ phản ứng viêm. Tình trạng xuất huyết sẽ nặng hơn, gây chảy máu ồ ạt, suy giảm chức năng đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Để phòng bệnh hiệu quả, bạn nên chủng ngừa vaccine sốt xuất huyết để tránh mắc bệnh lần tiếp theo. Vaccine tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, giúp phòng hiệu quả 4 type huyết thanh virus Dengue lưu hành, giảm nguy cơ mắc bệnh hơn 80% đồng thời giảm nguy cơ nhập viện hơn 90%. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau ba tháng. Vaccine có hiệu quả tương tự với người đã mắc bệnh, song cần chờ khỏi bệnh trong 6 tháng mới nên tiêm. Phụ nữ nên tiêm vaccine trước 3 tháng hoặc tối thiểu 1 tháng trước khi mang thai.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Bác sĩ cho cháu hỏi, tiêm vaccine HPV giúp phòng các bệnh nào cho nam giới? Cháu sinh năm 2000, năm nay 25 tuổi thì tiêm HPV loại nào, lịch tiêm ra sao? Cảm ơn bác sĩ!
Viết Tuyên, 25 tuổi, La Gi, Bình Thuận
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Các nghiên cứu trên thế giới chỉ ra, HPV là virus gây mụn cóc sinh dục và các loại ung thư nguy hiểm cho cả nam và nữ. Ở nam giới, virus HPV ngoài gây ra bệnh sùi mào gà, còn gây ra bệnh ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư vùng hầu họng, ung thư hốc mũi…

Bất cứ ai từng quan hệ tình dục đều có nguy cơ nhiễm virus HPV. Trong đó, xác suất nhiễm HPV trung bình ở nam giới là 91%, tuy nhiên khả năng đào thải virus của nam giới kém hơn nữ 26%. Tiêm vaccine là biện pháp phòng bệnh do virus HPV gây ra hiệu quả.

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine phòng HPV gồm Gardasil và Gardasil 9. Trong đó, loại Gardasil tiêm cho nữ giới từ 9-26 tuổi. Còn vaccine Gardasil 9 giúp phòng 9 chủng HPV gồm 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, sử dụng cho cả nữ và nam giới 9-45 tuổi, không phân biệt đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Vaccine hiệu quả phòng ngừa ung thư hậu môn, vòm họng, các tổn thương tiền ung thư hoặc loạn sản hậu môn, các tổn thương bộ phận sinh dục ngoài bao gồm cả mụn cóc sinh dục gây ra bởi 9 chủng HPV cho nam giới.

Bạn năm nay 25 tuổi, sẽ tiêm vaccine Gardasil 9. Lịch tiêm của bạn gồm ba mũi trong vòng 6 tháng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Bạn trai tôi vừa phát hiện mắc sởi, còn tôi không nhớ đã mắc bệnh sởi và tiêm vaccine chưa. Chúng tôi gặp nhau được hai ngày mới biết anh mắc bệnh, nếu tiêm vaccine ngay thì có kịp phòng bệnh không? Cảm ơn bác sĩ
Mỹ Linh, 29 tuổi, Thủ Dầu Một, Bình Dương
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh sởi rất dễ lây khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện làm phát tán virus ra không khí. Người lành cũng có thể lây bệnh khi chạm tay vào các vật dụng chứa virus như bàn tay, mặt bàn, ghế, môi trường sinh hoạt có chứa virus... sau đó đưa tay lên mắt, mũi, miệng. Một người mắc có thể lây cho 12-18 người khi tiếp xúc gần, đặc biệt là những ai chưa có miễn dịch từ tiêm vaccine hoặc chưa từng mắc sởi.

Bạn đã tiếp xúc gần với bạn trai, nếu chưa mắc bệnh và chưa tiêm vaccine phòng sởi, nguy cơ lây bệnh là rất cao.

Bệnh sởi có thời gian ủ bệnh từ 10-14 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh sẽ không có biểu hiện bệnh. Vì vậy, bạn nên theo dõi sức khỏe và hạn chế tiếp xúc với người khác. Nếu có các dấu hiệu như sốt, ho, chảy nước mũi, đau họng, mắt đỏ, miệng nổi đốm Koplik... cần đến bệnh viện để được khám, chẩn đoán và điều trị sớm, giúp bệnh nhanh khỏi.

Về tiêm vaccine, theo hướng dẫn của Bộ Y tế, vaccine sởi vẫn có giá trị bảo vệ với người đã tiếp xúc với bệnh nhân sởi. Trường hợp chưa có miễn dịch với sởi cần tiêm ngay, tốt nhất trong 72 giờ đầu sau khi tiếp xúc. Trường hợp kéo dài thời gian tiêm ngừa đến 6 ngày sau tiếp xúc, nguy cơ mắc sởi tăng lên, vaccine chỉ giúp phòng biến chứng nặng.

Hiện Việt Nam có ba loại vaccine chứa thành phần phòng sởi cho người lớn, chỉ có trong tiêm chủng dịch vụ gồm mũi sởi đơn MVVAC (Việt Nam); loại phối hợp 3 trong 1: sởi - quai bị - rubella Priorix (Bỉ) và MMR II (Mỹ). Tiêm đầy đủ mũi vaccine sởi có hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%. Người lớn chưa tiêm hoặc không nhớ lịch sử chủng ngừa cần tiêm đủ ít nhất hai mũi vaccine, phác đồ cách nhau một tháng. Phụ nữ nên tiêm vaccine sởi trước khi có kế hoạch mang thai ít nhất ba tháng hoặc 1 tháng tùy theo loại vaccine để chủ động bảo vệ thai kỳ khỏi nguy cơ mắc sởi và giúp truyền kháng thể thụ động cho con.

Vì vậy, bạn nên đến cơ sở tiêm chủng càng sớm càng tốt để bác sĩ chỉ định sử dụng vaccine phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Được biết vaccine zona thần kinh được chỉ định tiêm cho người từ 50 tuổi. Tôi 45 tuổi nhưng mắc cao huyết áp, thường xuyên bị áp lực và căng thẳng tâm lý, vậy có thể tiêm được không? Phác đồ như thế nào?
Phương Anh, 45 tuổi, Lạng Sơn
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Zona thần kinh virus Varicella-Zoster (VZV) gây ra, đây cũng là tác nhân gây bệnh thủy đậu. Virus dễ tái hoạt động khi cơ thể suy giảm miễn dịch, căng thẳng thần kinh, suy nhược hoặc mắc một số bệnh lý mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, thừa cân, béo phì, tim mạch, tăng cholesterol trong máu... Cuộc sống hiện đại, áp lực kinh tế và nuôi dạy con cái cũng khiến nhiều người căng thẳng, dẫn đến giảm sức đề kháng, tăng khả năng mắc zona thần kinh.

Zona có thể biến chứng viêm phổi, viêm gan, viêm màng não, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Người bệnh có thể bị đau dây thần kinh kéo dài nhiều tháng, nhiều năm sau khi mụn nước zona đã lành, gây suy giảm chất lượng cuộc sống.

Hiện Việt Nam có vaccine ngừa zona thần kinh Shingrix do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất. Vaccine được chỉ định tiêm cho người trên 50 tuổi, có hiệu quả lên đến 97% và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao như suy giảm hoặc ức chế miễn dịch, có nguy cơ bị ức chế miễn dịch do bệnh lý. Vaccine sẽ giúp giảm tỷ lệ mắc zona thần kinh từ 70-87%. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau một hoặc hai tháng tùy đối tượng. Bạn nên đến các cơ sở tiêm chủng gần nhất, đem theo các loại thuốc đang sử dụng để được tư vấn lịch tiêm phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi được chẩn đoán mắc viêm phổi nhẹ, thường ho nhiều và đau rát họng. Giờ tôi tiêm vaccine phòng phế cầu khuẩn thì còn hiệu quả không?
Quốc Hoàng, 39 tuổi, Tiền Giang
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Người mắc viêm phổi có thể bị tổn thương ở các tổ chức kẽ của phổi như vách phế nang và mô liên kết xung quanh, khiến mô phổi bị viêm tạm thời, làm giảm hiệu quả trao đổi khí và gây ra các triệu chứng như ho, sốt, khó thở. Viêm phổi nhẹ có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, tăng nguy cơ nhiễm trùng, làm suy yếu khả năng loại bỏ vi khuẩn, dễ gặp biến chứng và bội nhiễm. Phế cầu khuẩn là vi khuẩn thường trú ở vùng hầu họng, có thể dễ dàng xâm lấn khi cơ thể suy yếu hoặc nhiễm trùng đường hô hấp gây ra viêm phổi nặng, viêm màng não, nhiễm trùng huyết.

Bạn đang mắc viêm phổi, nên tiêm vaccine phòng phế cầu khuẩn càng sớm càng tốt để ngừa các chủng vi khuẩn phế cầu nguy hiểm. Vaccine còn giúp giảm tỷ lệ người lành mang trùng và giảm khả năng lây từ người lành sang người có sức đề kháng kém. Các mũi tiêm cũng giúp ngăn ngừa đồng nhiễm, bội nhiễm, giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Việt Nam hiện có 5 loại vaccine, gồm: phế cầu 10 phòng 10 chủng phế cầu, tiêm từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi. Vaccine phế cầu 13 phòng 13 chủng phế cầu, tiêm từ 6 tuần tuổi đến người lớn. Vaccine phế cầu 23 phòng 23 chủng phế cầu, tiêm cho trẻ từ 2 tuổi trở lên đến người lớn. Vaccine phế cầu 15, phòng 15 chủng phế cầu tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên (sớm nhất từ 6 tuần tuổi) và người lớn. Vaccine phế cầu 20 phòng 20 chủng phế cầu tiêm cho người lớn từ 18 tuổi.

Tùy độ tuổi, mỗi loại có số mũi tiêm khác nhau. Bạn nên sắp xếp đến các cơ sở tiêm chủng gần nhất để được tư vấn và chỉ định loại vaccine phù hợp. Ngoài vaccine phế cầu, bạn cũng nên tiêm ngừa cúm, não mô cầu, sởi... để phòng các bệnh lây qua đường hô hấp, ảnh hưởng đến phổi.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Thưa bác sĩ, em đã từng bị sốt xuất huyết lúc 15 tuổi, vậy có mắc lại không. Em định tiêm vaccine nhưng không biết có còn hiệu quả với người đã từng mắc không ạ? Mong bác sĩ tư vấn.
Kim Anh, 25 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Sốt xuất huyết có 4 type huyết thanh gây bệnh: Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Một người có thể mắc bệnh 4 lần với 4 type khác nhau, do đó, dù bạn đã từng mắc bệnh, vẫn có nguy cơ bị lại nếu nhiễm một type virus khác.

Ở lần nhiễm đầu tiên lúc 15 tuổi, cơ thể bạn sẽ tạo ra kháng thể đặc hiệu dài hạn chống lại type virus Dengue, có tác dụng bảo vệ chéo với các type khác. Tuy nhiên, kháng thể này thường chỉ kéo dài khoảng 6 tháng, không còn hiệu quả khi bạn đã 25 tuổi. Khi kháng thể suy giảm dần, bạn vẫn có nguy cơ mắc sốt xuất huyết lần nữa do một type virus Dengue khác. Kháng thể cũ liên kết với type virus Dengue mới, tạo điều kiện để virus xâm nhập vào các tế bào dễ dàng hơn, làm tăng mức độ phản ứng viêm. Tình trạng xuất huyết sẽ nặng hơn, gây chảy máu ồ ạt, suy giảm chức năng đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Để phòng bệnh hiệu quả, bạn nên chủng ngừa vaccine sốt xuất huyết. Vaccine tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, giúp phòng hiệu quả 4 type huyết thanh virus Dengue lưu hành, giảm nguy cơ mắc bệnh hơn 80% đồng thời giảm nguy cơ nhập viện hơn 90%. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau ba tháng. Vaccine có hiệu quả tương tự với người đã mắc bệnh, song cần chờ khỏi bệnh trong 6 tháng mới nên tiêm. Phụ nữ nên tiêm vaccine trước 3 tháng hoặc tối thiểu 1 tháng trước khi mang thai.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi đang mang thai tháng thứ 7, trong gia đình mới có người mắc cúm A, giờ tiêm vaccine còn kịp không?
Thùy Anh, 25 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Việc tiêm vaccine cúm trong thời kỳ mang thai hoàn toàn an toàn và có thể thực hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, bởi đây là loại vắc xin bất hoạt, không chứa virus sống. Trong đó, thời điểm tiêm vaccine cúm tốt nhất là vào tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba, tức là từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 9 của thai kỳ. Bạn đang mang thai ở tháng thứ 7, là thời điểm thích hợp để tiêm phòng cúm.

Hiện Việt Nam có vaccine cúm thế hệ mới, phòng các chủng virus phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2 và hai chủng cúm B. Lịch tiêm chỉ một mũi cho người từ 9 tuổi trở lên, với trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi tiêm hai mũi. Vaccine cúm cần tiêm nhắc lại một mũi hằng năm để bổ sung chủng virus cúm đang lưu hành và tăng cường đề kháng bị suy giảm theo thời gian.

Sau khi tiêm ngừa, cơ thể cần khoảng 2 tuần để tạo kháng thể bảo vệ. Bạn nên thu xếp thời gian để tiêm sớm, giúp bảo vệ cả mẹ và em bé trong thời gian thai kỳ còn lại và giúp trẻ có kháng thể thụ động trong 6 tháng đầu đời khi chưa kịp tiêm ngừa. Bên cạnh đó, bạn nên tránh tiếp xúc với người thân mắc cúm, giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng để tránh bị lây nhiễm bệnh.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Gia đình tôi dự định tháng 9 sẽ sang Mỹ thăm người thân, giai đoạn này chúng tôi cần tiêm ngừa vaccine gì để phòng bệnh ạ?
An Tính, 38 tuổi, Hà Nội
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Việc chuẩn bị sức khỏe tốt là điều nên làm trước khi đi du lịch, khi đến đất nước có khí hậu, môi trường, văn hóa lối sống khác biệt với Việt Nam. Chưa kể, thời gian đầu, gia đình bạn phải làm quen với việc lệch múi giờ còn khiến cơ thể mệt mỏi cả về thể chất và tinh thần, dẫn đến sức khỏe suy giảm, dễ mắc bệnh. Gia đình bạn nên tiêm ngừa cúm, phế cầu, sởi, não mô cầu, bạch hầu, ho gà, uốn ván... Đặc biệt, mới đây, nước Mỹ cảnh báo bệnh sởi có thể gia tăng và lây lan nhanh trong mùa hè. Hiện tại, Việt Nam có sẵn các loại vaccine để phòng các bệnh này.

Đối với cúm, Việt Nam hiện có vaccine thế hệ mới, phòng các chủng virus phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2 và hai chủng cúm B. Lịch tiêm gồm 2 mũi cho trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi, tiêm một mũi cho trẻ từ 9 tuổi và người lớn, khuyến cáo tiêm nhắc lại hằng năm.

Để phòng bệnh do vi khuẩn phế cầu, Việt Nam đang có 5 loại vaccine, phòng các chủng phế cầu tương ứng bao gồm: phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23. Tùy vào độ tuổi và lịch sử tiêm chủng, bác sĩ sẽ tư vấn loại vaccine cùng lịch tiêm phù hợp.

Với bệnh sởi, hiện nay có các loại vaccine sởi đơn giá MVVAC (Việt Nam) hoặc loại phối hợp ngừa các bệnh sởi - quai bị - rubella như MMR II (Mỹ) hoặc Priorix (Bỉ).

Bên cạnh đó, các mầm bệnh não mô cầu, bạch hầu, uốn ván, ho gà, sốt xuất huyết... cũng đang lưu hành. Bạn cùng gia đình nên trực tiếp đến trung tâm để được bác sĩ tư vấn lịch tiêm phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Vào mùa mưa, khu vực gia đình tôi sinh sống có rất nhiều muỗi thì cần tiêm vaccine gì phòng bệnh?
Hải Thanh, 30 tuổi, Đồng Nai
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Thời tiết mùa hè nắng nóng, mưa nhiều, là môi trường thuận lợi cho muỗi sinh sản, phát triển. Muỗi là loài vật trung gian lây truyền các bệnh như sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản, sốt vàng da, Zika... Đây đều là các bệnh nguy hiểm, có thể dẫn đến biến chứng nặng như viêm phổi, suy hô hấp... và tử vong. Đến nay, tại Việt Nam đã có vaccine phòng một số bệnh như sau:

Đối với bệnh sốt xuất huyết, hiện Việt Nam có vaccine Qdenga do hãng Takeda (Nhật Bản) sản xuất, phòng được cả 4 type huyết thanh virus sốt xuất huyết gây bệnh gồm Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Vaccine chỉ định cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm bệnh đến hơn 80% và phòng nguy cơ nhập viện do sốt xuất huyết đến hơn 90%. Lịch tiêm gồm hai mũi, cách nhau ba tháng. Phụ nữ dự định mang thai nên hoàn thành lịch tiêm tốt nhất trước ba tháng, tối thiểu một tháng.

Đối với bệnh viêm não Nhật Bản, hiện tại có các vaccine như: Jevax (Việt Nam), Jeev (Ấn Độ) và Imojev (Nhật Bản). Tùy vào lịch sử tiêm chủng của bạn, bác sĩ sẽ tư vấn loại vaccine và lịch tiêm phù hợp.

Bệnh sốt vàng da thường lưu hành ở một số quốc gia Châu Phi, Nam Mỹ. Dù vậy, tại Việt Nam vẫn có sẵn vaccine ngừa sốt vàng, chỉ định cho những người chuẩn bị đi du lịch hoặc tới sống trong vùng dịch. Liệu trình tiêm 1 mũi duy nhất dành cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, cần tiêm trước khi đi vào vùng dịch ít nhất 10 ngày.

Ngoài bệnh do muỗi, thời tiết mùa hè mưa nắng thất thường khiến cơ thể chúng ta mệt mỏi, sức đề kháng giảm, dễ lây các mầm bệnh đường hô hấp như cúm, phế cầu, sởi, Covid-19, bạch hầu, ho gà... Bạn nên rà soát lại lịch sử tiêm chủng và sắp xếp thời gian đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn những loại vaccine và lịch tiêm phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Vaccine phế cầu 20 vừa có tại Việt Nam, phòng được 20 chủng phế cầu gây bệnh viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và có khả năng tạo miễn dịch cộng đồng có đúng không? Tôi 30 tuổi, muốn đăng ký tiêm thì lịch tiêm thế nào? Cảm ơn bác sĩ!
Hoàng Nhật, 30 tuổi, Sa Pa, Lào Cai
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vaccine phế cầu 20, phòng 20 chủng phế cầu là 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 8, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 18C, 19A, 19F, 22F, 23F, 33F. Đây là các chủng phế cầu gây ra các bệnh phế cầu xâm lấn và không xâm lấn như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa, viêm xoang... Ngoài ra, vaccine còn giúp giảm tỷ lệ người lành mang trùng, từ đó giảm khả năng lây lan trong động đồng.

Theo thông tin kê toa của nhà sản xuất, vaccine phế cầu 20 được duyệt tiêm cho người từ 18 tuổi trở lên và trong thời gian sắp tới sẽ tiếp tục mở rộng cơ hội sử dụng cho trẻ em. Hiện vaccine đã được triển khai tiêm tại gần 50 quốc gia trên thế giới như Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Australia...

Lịch tiêm vaccine phế cầu gồm một mũi. Người có nguy cơ cao mắc các bệnh lý do phế cầu sẽ được bác sĩ tư vấn lịch tiêm phù hợp. Đối với người đã tiêm vaccine phế cầu trước đây, bác sĩ sẽ xem xét để chỉ định lịch tiêm nối tiếp hoặc tiêm phối hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.

Bạn năm nay 30 tuổi, thuộc nhóm được tiêm vaccine phế cầu 20. Lịch tiêm của bạn sẽ là một mũi. Trước khi tiêm vaccine bạn sẽ được bác sĩ khám sàng lọc kỹ. Bản thân bạn cần chia sẻ đầy đủ thông tin về tình hình sức khỏe, có đang mắc các bệnh mạn tình, hay đang sử dụng loại thuốc nào không để bác sĩ quyết định mũi tiêm phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi muốn kết hợp tiêm vaccine cúm và vaccine phế cầu cho con 2 tuổi được không bác sĩ? Vợ chồng tôi cần lưu ý gì khi đưa con đi tiêm?
Nguyễn Tiến Minh, 40 tuổi, Vĩnh Linh, Quảng Trị
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vaccine phế cầu giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng do phế cầu khuẩn gây ra như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết... Còn vaccine cúm giúp cơ thể chống lại các chủng virus cúm lưu hành phổ biến gây viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não...

Theo khuyến cáo của các cơ quan y tế và thông tin kê toa của nhà sản xuất, vaccine cúm bất hoạt có thể được tiêm đồng thời hoặc bất kỳ thời điểm nào trước hoặc sau một loại bất hoạt hoặc vaccine sống, giảm độc lực khác, trong đó có vaccine phế cầu.

Việc tiêm cúm và phế cầu cùng lúc sẽ giúp trẻ tăng cường khả năng đối phó với các mầm bệnh truyền nhiễm, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng hô hấp, nhập viện, tử vong và duy trì sức khỏe tốt hơn. Các nghiên cứu chỉ ra, hiệu quả miễn dịch khi tiếp nhận cả hai loại vaccine này cùng lúc không bị giảm sút.

Hơn nữa, việc tiêm và uống cùng lúc nhiều vaccine tạo hiệu quả miễn dịch tương tự việc tiêm riêng lẻ từng loại và không làm quá tải hệ miễn dịch hoặc tăng phản ứng sau tiêm. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể tiêm cúm và phế cầu cho con trong cùng một buổi tiêm để tiết kiệm thời gian đi lại, tạo hiệu quả miễn dịch bảo vệ sớm cho con.

Trước tiêm, trẻ sẽ được bác sĩ khám sàng lọc kỹ để đánh giá tình hình sức khỏe trẻ, tiền sử bệnh lý và dị ứng để quyết định mũi tiêm phù hợp. Vợ chồng bạn cũng nên chuẩn bị kỹ các thông tin, chia sẻ kỹ với bác sĩ về các bệnh nếu trẻ đang mắc, cũng như các phản ứng sau khi tiêm các vaccine trước đó. Hai loại vaccine sẽ được tiêm ở các vị trí chi khác nhau.

Hiện Việt Nam đang sử dụng bốn loại vaccine ngừa cúm, giúp phòng các chủng virus như A/H1N1, A/H3N2 và cúm B. Trong đó, loại của Pháp, Hà Lan và Hàn Quốc tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Loại của Việt Nam tiêm cho người từ 18 đến 60 tuổi.

Với phế cầu, Việt Nam hiện có 5 loại vaccine, gồm phế cầu 10 phòng 10 chủng phế cầu, tiêm từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi. Vaccine phế cầu 13 phòng 13 chủng phế cầu, tiêm từ 6 tuần tuổi đến người lớn. Vaccine phế cầu 23 phòng 23 chủng phế cầu, tiêm cho trẻ từ 2 tuổi trở lên đến người lớn. Vaccine phế cầu 15, phòng 15 chủng phế cầu tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên (sớm nhất từ 6 tuần tuổi) và người lớn. Vaccine phế cầu 20 phòng 20 chủng phế cầu tiêm cho người lớn từ 18 tuổi.

Tùy độ tuổi, mỗi loại có số mũi tiêm khác nhau. Con bạn 2 tuổi chưa từng tiêm phế cầu sẽ được bác sĩ tư vấn loại vaccine phế cầu phù hợp, bạn có thể cho con kết hợp tiêm cúm để tiết kiệm thời gian.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi mới tiêm được một mũi vaccine sốt huyết được hai tháng, thì đọc tin thấy Bộ Y tế có khuyến cáo, bệnh sốt xuất huyết đang vào mùa thì có nguy cơ lây nhiễm bệnh không? Tôi có cần lưu ý gì không bác sĩ ơi?
Vũ Thị Thanh, 49 tuổi, Diễn Châu, Nghệ An
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Tiêm vaccine sốt xuất huyết là cách phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay, được Bộ Y tế nước ta, CDC Mỹ và WHO, cùng nhiều nghiên cứu trên thế giới chứng minh. Hiện Việt Nam có vaccine phòng sốt xuất huyết Qdenga, do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất. Vaccine có khả năng ngừa cả 4 type huyết thanh virus sốt xuất huyết Den-1, Den-2, Den-3, Den-4, tiêm cho trẻ từ 4 tuổi đến người lớn, với lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 3 tháng. Tiêm đủ 2 mũi vaccine sốt xuất huyết giúp ngăn ngừa mắc bệnh hơn 80% và ngăn nguy cơ nhập viện do bệnh hơn 90%. Tiêm đủ mũi sẽ giúp cơ thể sinh kháng thể và củng cố miễn dịch tối đa.

Bạn tiêm được một mũi vaccine thì chưa tạo đủ lượng kháng thể cần thiết để chống lại virus gây bệnh sốt xuất huyết, nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn. Bạn cũng đã tiêm mũi thứ nhất được hai tháng, thì còn một tháng nữa sẽ đến lịch tiêm mũi thứ hai, bạn nên theo dõi lịch tiêm để đi tiêm đúng lịch, giúp bản thân phòng bệnh hiệu quả.

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do trung gian là muỗi vằn đốt người bệnh và truyền virus sang người lành thông qua vết đốt. Bệnh gây ra các triệu chứng như sốt cao đột ngột, người mệt lả, nhức đầu, đau hốc mắt, đau cơ, đau họng, buồn nôn, nôn, kèm tiêu chảy. Ở giai đoạn hạ sốt, bệnh dễ đột ngột trở nặng, có thể biến chứng sốc sốt xuất huyết, sốc mất máu, suy gan, suy thận, suy tim cấp, rối loạn điện giải, nhiễm trùng, suy đa tạng, cô đặc máu và tử vong.

Bệnh sốt xuất huyết lưu hành quanh năm, trong đó cao điểm rơi vào từ tháng 5-11 hàng năm. Mùa hè, thời tiết nắng nóng kèm mưa nhiều tạo điều kiện cho muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết phát triển sinh sôi. Để tránh mắc bệnh, bạn nên loại bỏ nơi ở và nơi sinh sản của muỗi, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, mặc quần áo dài, ngủ màn kể cả ban ngày để tránh muỗi đốt. Trong trường hợp mắc bệnh, bạn nên đi khám sớm, không nên tự mua thuốc uống khiến bệnh nặng hơn.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con tôi 2 tuổi, hôm trước qua nhà họ hàng chơi có tiếp xúc với người cô 60 tuổi đang điều trị zona thần kinh. Vậy con tôi có bị lây không và cần làm gì để phòng ngừa?
Thy Thơ, 35 tuổi, Bình Dương
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Trẻ khi tiếp xúc với người mắc zona thần kinh sẽ không bị lây bệnh zona, nhưng có thể bị lây nhiễm bệnh thủy đậu. Lý do, người mắc zona thường xuất hiện các tổn thương da như bóng nước kèm theo ngứa, đau và nóng rát. Các bóng nước này chứa virus thủy đậu (Varicella-Zoster virus), có khả năng lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết. Sau khi phơi nhiễm, thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 10-21 ngày.

Ngoài ra, trẻ cũng có thể mắc thủy đậu khi tiếp xúc trực tiếp với người bị thủy đậu qua các giọt bắn đường hô hấp hoặc gián tiếp qua vật dụng nhiễm virus. Theo thống kê, khoảng 90% người chưa có miễn dịch với thủy đậu có nguy cơ nhiễm bệnh khi tiếp xúc với nguồn lây.

Thủy đậu ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm cấp tính, thường biểu hiện bằng sốt, phát ban, mụn nước và phỏng rộp, gây ngứa ngáy, khó chịu. Một số trường hợp có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm não, suy đa tạng và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Để phòng ngừa hiệu quả, con bạn nên được tiêm vaccine thủy đậu. Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng ngừa thủy đậu gồm Varilrix (Bỉ) tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, vaccine Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau một đến ba tháng tùy theo độ tuổi. Hai mũi giúp phòng bệnh lên đến 98%.

Ngoài phòng ngừa thủy đậu, người lớn trong gia đình bạn cũng nên chủ động phòng ngừa bệnh zona. Lý do, thủy đậu và zona thần kinh đều do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Một người sau khi khỏi thủy đậu, virus VZV sẽ “ngủ đông” ở các hạch thần kinh cảm giác cột sống. Khi gặp điều kiện thuận lợi như lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm, mắc bệnh nền, virus VZV sẽ kích hoạt gây bệnh zona. Hiện Việt Nam có vaccine zona thần kinh, do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất. Hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi, từ 70-87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý đồng thời giảm các biến chứng hơn 90%.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tuần tới tôi đến lịch tiêm vaccine cúm, dự định tiêm thêm vaccine zona thần kinh thì có được không? Có cần lưu ý thêm gì không?
Quách Nhã Quỳnh, 40 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Cúm là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus cúm gây ra các triệu chứng sốt, đau họng, đau đầu, sổ mũi, nhức mỏi người, ho… Bệnh dễ lây qua đường hô hấp và có thể gây ra các biến chứng nặng như viêm phổi, suy hô hấp, suy đa tạng, nguy cơ tử vong cao hơn đối với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người lớn tuổi, người có bệnh lý nền. Còn zona thần kinh là bệnh nhiễm trùng da, do virus Varicella zoster (VZV) tái hoạt động sau khi khỏi thủy đậu. Bệnh có thể gây ra biến chứng nhiễm trùng da, viêm phổi, viêm não, viêm màng não, liệt mặt, ù tai, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim...

Hiện các loại vaccine cúm và vaccine zona thần kinh được sử dụng tại Việt Nam đều là vaccine bất hoạt. Các vaccine chứa thành phần kháng nguyên của virus không còn khả năng gây bệnh nhưng vẫn kích thích cơ thể tạo ra kháng thể. Do đó, vaccine cúm bất hoạt có thể tiêm đồng thời hoặc cùng thời điểm với nhiều loại vaccine khác. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể tiêm gộp hai vaccine này cùng lúc, trong một buổi tiêm. Việc tiêm cùng lúc nhiều loại vaccine tạo hiệu quả miễn dịch tương tự việc tiêm lẻ từng loại và không làm quá tải hệ miễn dịch. Hơn nữa, tiêm gộp nhiều mũi vaccine trong cùng một buổi tiêm sẽ giúp tạo hiệu quả miễn dịch phòng bệnh sớm, tiết kiệm chi phí và thời gian đi lại.

Vaccine zona thần kinh do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất, hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi, từ 70-87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý. Mũi tiêm cũng giúp giảm hơn 90% tình trạng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác. Người từ 50 tuổi trở lên tiêm hai mũi, cách nhau hai tháng. Người từ 18 tuổi trở lên và nguy cơ cao mắc zona thần kinh, tiêm hai mũi cách nhau một tháng.

Vaccine cúm hiện có 4 loại phòng các chủng virus phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2 và dòng cúm B. Trong đó loại của Hà Lan, Pháp và Hàn Quốc dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Loại của Việt Nam dành cho người từ 18 đến 60 tuổi. Vaccine cần nhắc lại 1 mũi hằng năm để cập nhật chủng virus cúm đang lưu hành.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi vừa bị mèo cào rướm máu sau khi vô tình giẫm phải đuôi nó. Mèo đã được tiêm phòng dại đầy đủ và chủ yếu nuôi nhốt trong nhà. Vậy tôi có cần tiêm phòng dại không?
Hoàng Phúc, 30 tuổi, Vĩnh Long
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Việc tiêm vaccine dại cho chó, mèo giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại ở vật nuôi. Hiệu quả miễn dịch sau tiêm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm đáp ứng của từng cá thể, chất lượng vaccine, kỹ thuật tiêm, thời điểm tiêm, sự tuân thủ phác đồ và việc nhắc lại định kỳ hàng năm. Không đảm bảo 100% vật nuôi đã tiêm phòng sẽ không mắc bệnh.

Trường hợp bạn bị mèo cào, rướm máu, dù là mèo nhà nuôi vẫn có thể lây truyền virus dại. Bệnh dại có tỷ lệ tử vong gần như 100% với các triệu chứng như đau đầu, sốt, mệt mỏi, giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp, liệt cơ hô hấp. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh dại, tiêm vaccine là cách phòng ngừa hiệu quả nhất.

Hiện Việt Nam có hai loại ngừa dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ). Người bị động vật cắn, cào tiêm với phác đồ 5 mũi, vào các ngày 0-3-7-14-28, đường tiêm ở bắp tay, bắp chân. Hoặc 8 mũi vào ngày 0-3-7-28, với đường tiêm trong da. Bạn nên đến cơ sở tiêm chủng để được bác sĩ chỉ định tiêm ngừa phù hợp. Trong thời gian tiêm, bạn nên theo dõi con vật, nếu chúng còn sống 10 ngày sau khi cắn, cào, bác sĩ có thể căn cứ vào tình trạng vết thương để chỉ định dừng tiêm. Vaccine lúc này vẫn có hiệu quả phòng bệnh. Ở những lần bị động vật cắn, cào sau, bạn chỉ cần tiêm thêm 2 mũi và không cần dùng huyết thanh kháng dại.

Ngoài tiêm vaccine sau khi bị chó, mèo cắn cào, mọi người hiện vẫn có thể tiêm vaccine dự phòng với phác đồ ba mũi cơ bản (các ngày 0-7-21 hoặc 0-7-28), sau đó nhắc lại theo hướng dẫn. Các trường hợp nguy cơ cao tiếp xúc virus dại như làm trong phòng thí nghiệm, thám hiểm hang động, người thường xuyên chơi với chó mèo... nên tiêm vaccine dự phòng trước. Việc này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh dại, nếu bị chó, mèo cắn cào, mọi người chỉ cần tiêm thêm 2 mũi và không cần dùng huyết thanh kháng dại thay vì lịch tiêm 5 mũi và có thể phải sử dụng huyết thanh kháng dại nếu chưa từng tiêm. Vaccine dại hiện nay đều là các vaccine bất hoạt, sản xuất theo công nghệ mới, không chứa tế bào thần kinh nên không gây ảnh hưởng trí nhớ.

Khi bị động vật cắn, cào, liếm, trước hết bạn cần rửa sạch vết thương bằng nước sạch và xà phòng dưới vòi nước trong ít nhất 15 phút. Sau đó, tiếp tục sát trùng bằng cồn 45-70% hoặc cồn i-ốt để giảm thiểu lượng virus dại tại vị trí vết cắn. Ngoài ra, bạn không nên khâu hoặc băng kín vết thương vì điều này có thể làm virus dại thâm nhập vào cơ thể nhanh hơn, gây nhiễm trùng nặng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

vaccine

Bạn đã được chuyển sang trang đăng ký của VNVC, đối tác VnExpress