Trả lời:

Chỉ số khối cơ thể (BMI) của bố bạn khoảng 31,1 kg/m2. Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dành cho người châu Á, đây là ngưỡng béo phì độ hai. Béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu khiến đột quỵ tái phát hoặc tiến triển nặng hơn, do đó, bố bạn nên giảm cân càng sớm càng tốt.

Người có tiền sử đột quỵ thường gặp khó khăn nhiều hơn khi giảm cân. Bởi sau đột quỵ, nhiều thay đổi sinh lý và vận động có thể ảnh hưởng đến hiệu quả giảm cân.

Thứ nhất, cơ thể người bệnh có thể bị suy giảm chuyển hóa cơ bản, tức lượng năng lượng tiêu hao mỗi ngày giảm sút. Nguyên nhân là do hoạt động thần kinh, cơ bắp và các cơ quan nội tạng không còn hoạt động hiệu quả như trước.

Thứ hai, khả năng vận động của bố bạn có thể đã thay đổi. Nếu trước kia ông có thể đi bộ nhanh, chạy, hoặc chơi thể thao thì sau đột quỵ, cường độ vận động thường bị hạn chế. Tình trạng này làm giảm mức tiêu hao năng lượng hàng ngày, khiến việc tạo ra thâm hụt calo (lượng calo nạp vào cơ thể ít hơn lượng calo tiêu hao trong một ngày) để giảm cân gặp nhiều trở ngại.

Bố bạn có thể lưu ý một số nguyên tắc dinh dưỡng và vận động sau:

Giảm lượng natri xuống dưới 2 g mỗi ngày (tương đương dưới 5 g muối) giúp kiểm soát huyết áp - yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ. Giảm lượng thức ăn nạp vào ở mức hợp lý theo khuyến nghị của chuyên gia dinh dưỡng để tạo thâm hụt calo, từ đó hỗ trợ giảm cân từ từ (giảm khoảng 0,5-1 kg mỗi tháng là hợp lý và an toàn).

Hạn chế chất béo bão hòa và đường tinh luyện như đồ chiên rán, thức ăn nhanh, nội tạng động vật, bánh kẹo ngọt và nước ngọt có gas, hỗ trợ giảm nguy cơ tăng cholesterol xấu (LDL), triglyceride trong máu. Đây là hai yếu tố góp phần gây xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Chế độ ăn hạn chế các thực phẩm này còn giúp phòng ngừa béo phì, tiểu đường type 2 và các rối loạn chuyển hóa khác.

Bố bạn nên tăng cường rau xanh, trái cây tươi, cá, ngũ cốc nguyên cám, chất béo không bão hòa để cung cấp chất xơ, vitamin, khoáng chất, các hợp chất chống oxy hóa tốt cho tim mạch. Những thực phẩm này không chỉ giúp giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt (HDL) mà còn hỗ trợ kiểm soát huyết áp, đường huyết và duy trì cân nặng lành mạnh.

Người từng đột quỵ như bố bạn không cần tập luyện cường độ cao. Thay vào đó, nên thực hiện các bài tập cường độ vừa như đi bộ nhanh, đạp xe hoặc bơi lội nhẹ nhàng 30-45 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày một tuần. Các bài tập cần được cá nhân hóa tùy theo chức năng vận động sau tai biến.

Người bệnh không nên áp dụng các chế độ ăn kiêng cực đoan như nhịn ăn, thanh lọc cơ thể kéo dài (detox) hoặc loại bỏ hoàn toàn nhóm chất dinh dưỡng như tinh bột hay chất béo. Những phương pháp này có thể làm mất cân bằng điện giải, thiếu hụt vi chất, suy yếu hệ tim mạch, khiến huyết áp và mạch máu trở nên nguy hiểm hơn.

Bạn nên đưa ông đến khám tại các trung tâm kiểm soát cân nặng và điều trị béo phì của cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ nội tiết, tim mạch, dinh dưỡng, y học vận động đánh giá toàn diện thể trạng, tư vấn phác đồ an toàn.

Tiến sĩ Trần Quyền An
Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội