Liên hay bị trêu chọc vì ngoại hình, dần thu mình, ít giao tiếp, ăn uống nhiều dẫn đến tăng cân. Đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội khám, Liên cao 1,69 m, nặng khoảng 102 kg, chỉ số BMI 36 kg/m2, tương đương béo phì độ hai. Kết quả đo InBody cho thấy tỷ lệ mỡ cơ thể gần 45%, trong đó chỉ số mỡ nội tạng 205 cm2 gấp đôi mức an toàn (dưới 100 cm2). TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và điều trị béo phì, chẩn đoán Liên béo phì gây ra nhiều biến chứng như rối loạn lipid máu nặng, tiền đái tháo đường, gan nhiễm mỡ.

Thạc sĩ, bác sĩ Phạm Văn Dương, khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, tư vấn về tâm lý cho biết Liên có dấu hiệu rối loạn ăn uống vô độ rõ rệt - kiểu ăn uống không phải vì đói sinh lý mà để xoa dịu cảm giác buồn bã, lo lắng, thất vọng. Rối loạn này khiến người bệnh không kiểm soát được hành vi ăn uống ngay cả khi không đói. Vòng luẩn quẩn "buồn - ăn - béo hơn - tự ti hơn - ăn nhiều hơn" là nguyên nhân khiến Liên tăng cân không kiểm soát.

Liên được trị liệu hành vi nhận thức song song điều trị béo phì và kiểm soát bệnh lý nền. Bác sĩ Dương hướng dẫn Liên nhận diện cảm xúc tiêu cực (cô đơn, lo lắng, giận dữ...) để tránh ăn uống vô độ, kỹ năng đối phó khi bị bạn bè trêu chọc, cách kiểm soát cảm xúc lành mạnh thay vì dồn nén vào thức ăn. Liên cũng học cách đi bộ ngắn, nghe nhạc, nói chuyện với bạn bè mỗi khi thèm ăn.

Bác sĩ Ngọc đánh giá đây là ca béo phì bệnh lý kèm rối loạn chuyển hóa nặng cần được điều trị sớm để giảm nguy cơ tiểu đường, viêm gan, xơ gan... Bác sĩ chỉ định dùng thuốc nhằm cải thiện đề kháng insulin, ổn định đường huyết giúp kiểm soát tiền đái tháo đường cho Liên.

"Điều trị béo phì ở trẻ vị thành niên không thể áp dụng chế độ ăn kiêng khắt khe", bác sĩ Ngọc nói, thêm rằng cần điều chỉnh lượng calo hợp lý, đảm bảo người bệnh vẫn phát triển chiều cao, trí tuệ và tâm lý ổn định. Phác đồ dinh dưỡng của Liên giới hạn tổng năng lượng ở mức 1.500-1.800 kcal mỗi ngày, tỷ lệ các nhóm chất được khuyến nghị gồm carbohydrate 40-45%, protein 25-30%, lipid 25-30%, chất xơ lớn hơn 20 g.

Liên cần loại bỏ nước ngọt và thực phẩm nhiều đường, thay thế bằng những món ăn, thức uống lành mạnh hơn. Chuyên viên vận động tư vấn cho người bệnh duy trì 60 phút vận động mỗi ngày, không dồn dập nhưng cần kiên trì đều đặn bằng cách tận dụng thời gian rảnh trước và sau khi đi học, giờ giải lao ở trường và cuối tuần.

Sau hai tháng, Liên giảm 8 kg, đạt mục tiêu giảm ít nhất 5-10% cân nặng, các chỉ số mỡ nội tạng, đường huyết, rối loạn lipid máu đều cải thiện, tâm trạng tốt hơn. Khi đã đạt được ngưỡng cân nặng an toàn, Liên cần tiếp tục duy trì điều trị bằng phác đồ dinh dưỡng và vận động phù hợp.

Minh Đức

* Tên người bệnh đã thay đổi