Khối phình động mạch chủ bụng của ông Thomas đã được phát hiện từ ba năm trước, với kích thước khoảng 40 mm. Lúc đó, khối phình động mạch chủ bụng còn nhỏ, chưa có triệu chứng nên các bác sĩ chỉ định theo dõi. Gần đây ông có cảm giác tức bụng, đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM kiểm tra sức khỏe trước khi về Italy. TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực - Mạch máu, cho biết phim chụp CT động mạch của bệnh nhân Thomas ghi nhận khối phình động mạch chủ bụng dưới thận hình thoi, dài 83 mm đến chỗ chia đôi động mạch chủ. Đặc biệt là khối phình đã tăng kích thước nhanh, từ 48 mm lên 54 mm trong ba tháng.

Phình động mạch chủ bụng xảy ra khi thành động mạch này bị giãn và phình to ra, tạo thành một khối chứa đầy máu, khi kích thước ngang lớn hơn gấp rưỡi so với bình thường. Có hai dạng phình động mạch là dạng hình thoi, dạng túi. Đoạn động mạch chủ bị phình có thành mạch yếu hơn bình thường, do đó các mạch máu này dễ vỡ dưới áp lực của máu nếu không được điều trị kịp thời.

Bác sĩ Dũng giải thích nguyên nhân phổ biến nhất gây phình động mạch chủ là xơ vữa động mạch. Ông Thomas từng bị nhồi máu cơ tim, tình trạng xảy ra do mảng xơ vữa lấp kín lòng mạch vành, cản trở dòng máu đến nuôi tim. Sau nhiều năm, quá trình xơ vữa động mạch tiếp tục diễn ra, làm suy yếu thành mạch dẫn tới phình động mạch chủ - chậu.

Theo khuyến cáo của các hội mạch máu châu Âu và Mỹ chỉ định can thiệp hoặc phẫu thuật phình động mạch chủ khi túi phình có kích thước 55 mm trở lên, hoặc có tốc độ phát triển nhiều hơn 6 mm một năm, hoặc trong quá trình theo dõi xuất hiện triệu chứng căng tức ở bụng. Ông Thomas được đặt stent graft động mạch chủ bụng - chậu. Bác sĩ Dũng đánh giá so với phương pháp mổ mở truyền thống, kỹ thuật đặt stent graft đem lại nhiều ưu điểm hơn như rút ngắn thời gian hồi phục, nằm viện, giảm biến chứng trong và sau can thiệp.

Sau can thiệp, ông Thomas tỉnh táo, hết khó chịu vùng bụng ngay sau thủ thuật. Kết quả chụp CT cho thấy lưu lượng máu qua stent graft ổn định, không rò rỉ, bệnh nhân xuất viện sau hai ngày.

Hầu hết trường hợp phình động mạch chủ bụng đều không có triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đây là lý do khiến bệnh khó phát hiện. Một số khối phình không bao giờ vỡ mà giữ nguyên kích thước nhỏ. Nếu khối phình động mạch chủ bụng đang phát triển, người bệnh có thể cảm thấy đau tức nhẹ sâu vùng bụng, đau lưng, vùng xung quanh rốn đập mạnh (giống như đánh trống ngực).

Khi khối phình mạch chủ bị vỡ, cơ hội sống của bệnh nhân sẽ giảm đi sau mỗi giờ. Nếu xuất hiện các triệu chứng nghi vỡ khối phình gồm da nhợt, chân tay lạnh, đổ mồ hôi, chóng mặt, ngất xỉu, tim đập nhanh, buồn nôn và nôn, khó thở, đau đột ngột ở bụng, lưng dưới, chân với mức độ tăng dần..., người bệnh cần được đưa đến bệnh viện.

Bên cạnh xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá cũng là các yếu tố nguy cơ của chứng phình động mạch chủ. Để ngăn ngừa bệnh, mỗi người cần tránh xa thuốc lá, thay đổi chế độ ăn uống (giảm muối, hạn chế thực phẩm chứa nhiều cholesterol xấu trong chế độ ăn, tăng cường thịt gà, cá, trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, không uống nước ngọt và đồ uống có ga...), tránh hoạt động gắng sức, giảm căng thẳng, kiểm soát huyết áp, điều trị tốt các bệnh lý nền.

Thu Hà

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi