Van tim nhân tạo được tạo thành từ vật liệu nhân tạo, dùng để cấy ghép vào tim của người bệnh hẹp van tim, hở van tim, hẹp khít van hai lá, hở van động mạch chủ nặng... Phương pháp này giúp cải thiện các triệu chứng, ngăn ngừa suy tim, giảm nguy cơ tử vong sớm.

ThS.BS Phạm Đỗ Anh Thư, Trưởng đơn vị Bệnh van tim, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết bệnh nhân sau phẫu thuật thay van phải mất khoảng 2-3 tháng để hồi phục sức khỏe. Nếu thay van tim bằng phương pháp mổ nội soi ít xâm lấn hoặc thay van tim qua ống thông (TAVI) thì thời gian rút ngắn, còn khoảng 2-4 tuần.

Biến chứng sau khi thay van tim nhân tạo có thể xảy ra là nhiễm trùng, xuất hiện cục máu đông, rối loạn nhịp tim tạm thời, suy giảm chức năng thận trong vài ngày đầu sau phẫu thuật, nguy cơ đột quỵ, thoái hóa van (chủ yếu là đối với van sinh học), viêm nội tâm mạc nhiễm trùng.

Để giảm biến chứng, sau khi xuất viện về nhà, bệnh nhân cần có sự chăm sóc, hỗ trợ từ người thân. Song song đó, người bệnh nên tập luyện nhẹ nhàng với các hình thức đi bộ, yoga..., ăn uống khoa học và nghỉ ngơi điều độ. Uống thuốc chống đông máu theo chỉ định của bác sĩ giúp phòng tránh hình thành huyết khối và nên thực hiện thêm số lưu ý dưới đây.

Giữ vệ sinh vùng xung quanh van tim nhân tạo sạch sẽ và khô ráo. Sử dụng xà phòng nhẹ và nước để rửa vùng này, tránh các chất tẩy rửa mạnh.

Nghỉ ngơi nhiều, không vận động mạnh hoặc khuân vác đồ vật nặng trong vòng 8 tuần sau phẫu thuật.

Chế độ dinh dưỡng cân đối như ưu tiên thức ăn lỏng, dễ nuốt, dễ tiêu hóa, tăng cường bổ sung trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo...

Thư giãn đầu óc, tránh căng thẳng hay áp lực.

Tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi khả năng phục hồi của người bệnh và kịp thời có biện pháp khắc phục nếu phát sinh vấn đề.

Người bệnh đến viện ngay khi nhận thấy có dấu hiệu bất thường như khó thở, sốt, tăng cân đột ngột, ngất xỉu, đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân...

Có hai loại van tim nhân tạo là van cơ học và van sinh học. Van cơ học được tạo ra từ vật liệu tổng hợp và hợp chất kim loại như carbon, titanium... Van sinh học làm từ van tim của heo hoặc mô tim của bò đã qua xử lý. Bác sĩ Thư cho biết so với van sinh học, van cơ học có ưu điểm không trở nên cứng, bị vôi hóa theo thời gian. Do vậy, tính từ khi thay van, van cơ học có tuổi thọ khoảng 20-30 năm, trong khi van sinh học chỉ khoảng 8-15 năm. Tuy nhiên nếu sử dụng van cơ học, bệnh nhân phải uống thuốc kháng đông suốt đời, trong khi nếu thay van sinh học thì thời gian uống kháng đông chỉ vài tháng.

Van sinh học có khuynh hướng thoái hóa nhanh ở người trẻ. Vì vậy, với bệnh nhân dưới 60 tuổi, bác sĩ thường chỉ định dùng van cơ học nhằm giảm nguy cơ phải phẫu thuật lần hai để thay van mới. Với người trên 60 tuổi, van sinh học sẽ thích hợp hơn. Các loại van nhân tạo đều có sự tương thích sinh học. Trước khi lựa chọn loại van tim để thay thế, người bệnh cần làm xét nghiệm để đảm bảo sau khi thay vào, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tiếp nhận van tim mới.

Thu Hà