U bã đậu còn gọi là u tuyến bã, nang bã đậu. U bã đậu ảnh hưởng đến ít nhất 20% người trưởng thành, không nguy hiểm nhưng gây khó chịu và mất thẩm mỹ.
Nguyên nhân
Tuyến bã nhờn là cơ quan bên trong da, có nhiệm vụ sản xuất và bài tiết một chất như sáp hay dầu (chất bã). Chất này đi theo một đường ống đổ vào nang lông, sau đó thoát ra ở lỗ chân lông giúp bôi trơn da. Khi đường ống bị tắc, chất bã không được bài tiết ra ngoài, tích tụ lại hình thành u bã đậu. Ngoài ra, bệnh còn xuất hiện do vệ sinh không kỹ các vùng tiết nhiều mồ hôi, hoặc do từng mắc bệnh về da...
Loại u này thường gặp ở các vùng da tiết nhiều mồ hôi như đầu, cổ, tai, lưng, nách, ngực, vành tai, mông. U bã đậu đa phần lành tính, không đau, nhưng khi nhiễm trùng hay phát triển quá to chèn lên dây thần kinh sẽ gây cảm giác khó chịu, tấy đỏ, đau nhức.
U bã đậu có thể nhận biết bằng mắt thường, với những cục u nổi lên bề mặt da, sờ vào có cảm giác mềm, di chuyển được khi ấn nắn. Đầu các u viêm nhiễm có màu xanh, khi vỡ ra sẽ có chất dịch màu vàng kèm mùi hôi. U bã đậu có triệu chứng giống như nổi mụn bọc, dễ nhầm với mụn, nhọt. Nếu tự nặn bã đậu tại nhà bệnh dễ tái phát.
Người bệnh cũng có nguy cơ viêm và nhiễm trùng cao nếu tự ý dùng tay rạch, nặn lấy nhân bên trong, hay không tuân thủ việc vệ sinh, chăm sóc sau phẫu thuật.
Triệu chứng
U bã đậu là nốt phồng phát triển chậm ở dưới da, có màng bao bọc chất nhờn đặc mềm màu vàng hoặc vàng đục, có cặn như chất bã nằm bên trong.
Chẩn đoán
U bã đậu được chẩn đoán dựa trên khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ căn cứ vào dấu hiệu nhận biết, vị trí mọc để xác định và đưa ra hướng điều trị phù hợp. Trong một số trường hợp, người bệnh được chỉ định tiến hành một số xét nghiệm cần thiết như: siêu âm, chụp CT (chụp cắt lớp vi tính), chụp cộng hưởng từ (MRI)... để có kết quả chính xác.
 |
|
Tiến sĩ, bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích thăm khám u bã đậu cho bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh |
Điều trị
Để loại bỏ u bã đậu, các bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật, chủ yếu là tiểu phẫu, bằng cách gây tê và sát trùng tại vị trí mọc u, sau đó dùng lưỡi dao rạch trên da để lấy toàn bộ nang bã. Trường hợp khối u đã viêm nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định dùng các loại thuốc chữa nhiễm trùng, kháng viêm và giảm đau, sau đó mới thực hiện tiểu phẫu.
Người bệnh nên điều trị khối u bã đậu sớm, khi chưa nhiễm trùng, kích thước nhỏ tầm 1-2 cm. Nếu điều trị chậm trễ, u bã đậu dễ nhiễm khuẩn, chảy mủ và viêm loét, khiến việc cắt bỏ trở nên phức tạp, mất nhiều thời gian và nguy cơ để lại sẹo xấu.
Trường hợp khối u có đường kính lớn hơn 5 cm, tái phát nhanh sau khi đã loại bỏ, nhiễm trùng hoặc chảy mủ... được xếp vào các loại u bã đậu không điển hình, có thể là dấu hiệu của ung thư. Vì vậy, ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa
Để phòng tránh, người bệnh nên uống nhiều nước, ăn các loại trái cây chứa nhiều vitamin C, rèn luyện thể dục thể thao, đặc biệt là luôn giữ cho da thông thoáng.
Các bài viết của VnExpress có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
