Bệnh glôcôm

Nguyên nhân

• Nguyên phát: Áp lực trong mắt không rõ nguyên nhân gây chèn ép và tổn thương dây thần kinh thị giác.
• Thứ phát: Do các bệnh lý khác tại mắt gây ra glôcôm tân mạch (bệnh võng mạc đái tháo đường, tắc tĩnh mạch võng mạc...), chấn thương mắt, viêm nhiễm, sử dụng thuốc corticosteroid kéo dài, bệnh cũng có thể là biến chứng của một phẫu thuật mắt trước đó.

Phân loại bệnh

Vùng góc tiền phòng là một cấu trúc quan trọng của mắt, nằm giữa giác mạc và mống mắt. Vai trò chính của góc tiền phòng là điều hòa sự lưu thông của thủy dịch (thoát thủy dịch), giúp duy trì áp lực nội nhãn ổn định. Dựa trên hình thái góc tiền phòng, glôcôm có thể được chia thành hai nhóm là glôcôm góc đóng và glôcôm góc mở.

• Glôcôm góc mở

Ở hình thái này, góc tiền phòng vẫn mở nhưng các hệ thống giúp thoát dịch tiền phòng hoạt động không hiệu quả. Do đó, nhãn áp tăng lên và dần làm tổn thương dây thần kinh thị giác. Bệnh glôcôm góc mở thường khởi phát âm thầm, tiến triển chậm, bệnh hiếm khi gây đau nhức mắt và gây tổn hại thị lực từ từ, do đó bệnh thường được phát hiện khi đã ở giai đoạn nặng.

• Glôcôm góc đóng

Bệnh glôcôm góc đóng xảy ra khi có sự tiếp xúc của mống mắt và vùng bè làm cho vùng góc tiền phòng hẹp hoặc đóng, do đó cản trở sự thoát dịch tiền phòng. Điều này gây tăng nhãn áp, lâu dài sẽ gây tổn hại dây thần kinh thị giác. Bệnh có thể cấp tính hoặc mạn tính. Ở giai đoạn cấp tính, người bệnh cảm thấy đau nhức mắt dữ dội kèm đỏ mắt, nhìn mờ nhanh.

Triệu chứng

• Glôcôm góc mở thường tiến triển chậm, không có triệu chứng rõ ràng. Các triệu chứng thường được phát hiện ở giai đoạn muộn của bệnh. Triệu chứng chính của bệnh glôcôm góc mở thường là giảm thị lực dần dần và mất thị trường ngoại vi. Thị trường là vùng nhìn, là khoảng không gian mà mắt có thể nhìn thấy khi chúng ta nhìn cố định vào một điểm. Trong bệnh glôcom, thị trường sẽ bị thu hẹp dần, điều này có nghĩa là khoảng không gian mà mắt nhìn thấy bị thu hẹp lại giống như khi ta nhìn qua ống nhòm.
• Glôcôm góc đóng có thể xuất hiện đột ngột với các triệu chứng như đau mắt dữ dội, đỏ mắt, nhìn mờ, thấy quầng sáng quanh đèn, buồn nôn và nôn. Có trường hợp bệnh biểu hiện bởi từng cơn đau nhức mắt nhẹ, nhìn mờ thoáng qua sau đó tự hồi phục, tình trạng này nếu xảy ra kéo dài, lặp lại nhiều lần có thể dẫn đến glôcôm góc đóng mạn tính.
• Glôcôm bẩm sinh xuất hiện ở trẻ nhỏ, với biểu hiện mắt to hơn bình thường, thường xuyên chảy nước mắt, sợ ánh sáng.

Chẩn đoán

• Đo nhãn áp: Nhãn áp bình thường khoảng 10-21 mmHg, nhãn áp tăng cao là dấu hiệu nghi ngờ bệnh glôcôm. Tuy nhiên cũng có trường hợp glôcôm xảy ra dù nhãn áp bình thường.
• Khám mắt đánh giá tình trạng giác mạc, đồng tử, tình trạng góc tiền phòng và đầu dây thần kinh thị giác.
• Chụp OCT đánh giá mức độ tổn hại của dây thần kinh thị giác.
• Kiểm tra thị trường đánh giá mức độ thu hẹp thị trường.

Điều trị

Tùy từng thể bệnh, giai đoạn bệnh mà bác sĩ có các phương pháp và kế hoạch điều trị khác nhau. Các phương pháp điều trị bệnh glôcôm bao gồm:

• Thuốc nhỏ mắt giúp hạ nhãn áp.
• Thuốc uống hoặc truyền tĩnh mạch hạ nhãn áp trong một số trường hợp cần thiết.
• Phẫu thuật khi thuốc không hiệu quả, bao gồm laser hoặc các phương pháp phẫu thuật tạo đường dẫn lưu mới cho thủy dịch.

Phòng ngừa

• Kiểm tra mắt định kỳ, nhất là khi có các yếu tố nguy cơ như tuổi cao, trong gia đình có người mắc glôcôm, tiền sử phẫu thuật mắt, mắc các bệnh lý về mắt như viêm màng bồ đào, bệnh võng mạc đái tháo đường....
• Nắm rõ tiền sử bệnh mắt trong gia đình.
• Đeo bảo vệ mắt khi tham gia các hoạt động có nguy cơ chấn thương.
• Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc nhỏ mắt theo đơn của bác sĩ, không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có khuyến cáo của bác sĩ.