Trả lời:

Siêu âm ổ bụng là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến, giúp đánh giá các cơ quan trong ổ bụng như gan, thận, tụy, lách, túi mật, hệ tiêu hóa. Kỹ thuật này không xâm lấn, có thể thực hiện nhiều lần mà không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Siêu âm hoạt động dựa trên nguyên lý sóng siêu âm tần số cao được phát ra từ đầu dò. Sóng âm đi qua cơ thể sẽ phản xạ lại khi gặp các mô có mật độ khác nhau, tạo ra hình ảnh trên màn hình. Nhờ đó, bác sĩ quan sát được kích thước, hình dạng và cấu trúc của các cơ quan trong ổ bụng, đồng thời phát hiện những bất thường như nang, khối u, sỏi hoặc viêm nhiễm.

Những khối u lớn, ở bề mặt các cơ quan thường dễ nhận biết hơn trên siêu âm. Ngược lại, khối u nhỏ hoặc nằm sâu trong mô khó quan sát. Siêu âm có thể phân biệt khối u dạng rắn hay dạng nang chứa dịch, nhưng để xác định bản chất lành hay ác tính cần kết hợp với các xét nghiệm chuyên sâu như chụp CT, MRI hay sinh thiết. Một số tổn thương nhỏ dưới 1 cm cũng khó quan sát trên siêu âm.

Dù còn một số hạn chế nhưng siêu âm vẫn có vai trò quan trọng trong sàng lọc một số loại ung thư trong ổ bụng như:

Ung thư gan: Siêu âm có thể phát hiện các khối u trong gan, nhất là ở bệnh nhân có nguy cơ cao như viêm gan B, C hoặc xơ gan. Các tổn thương nghi ngờ ung thư gan có thể xuất hiện dưới dạng khối tăng âm hoặc giảm âm bất thường. Hiện, với công nghệ siêu âm đàn hồi mô gan, bác sĩ có thể đánh giá được tình trạng xơ gan, thay vì phải sinh thiết gan như trước đây.

Ung thư thận: Siêu âm có khả năng phát hiện cả những u ở thận dù chưa có biểu hiện lâm sàng, cho phép chẩn đoán các ung thư đặc của thận, di căn vào tĩnh mạch thận, tĩnh mạch chủ, các hạch ở cuống thận. Thông thường, ung thư thận là một khối đặc, không đồng nhất, bờ không đều, âm vang khác với âm vang của thận bình thường.

Ung thư túi mật và đường mật: Trên siêu âm, bác sĩ có thể quan sát được tình trạng giãn đường mật, tuy nhiên khó xác định được các khối u đường mật ở giai đoạn sớm. Khi thấy được khối u trên siêu âm thì bệnh thường đã ở giai đoạn muộn.

Bạn nên siêu âm ổ bụng theo chỉ định của bác sĩ vì trong tầm soát sức khỏe, phương pháp này quan trọng và dễ thực hiện. Khi phát hiện bất thường hoặc nghi ngờ ung thư, bác sĩ có thể chỉ định bạn làm các kiểm tra khác sau siêu âm.

TS.BS Trần Hải Bình
Phó khoa Ung bướu
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội