Chị Thu Nga, TP HCM, thường xuyên bay sang Thái Lan công tác, cho biết nếu cần ăn uống trong sân bay, chị chọn dùng bữa ở sân bay Thái. Chị từng mua ly trà Thái size lớn ở ga quốc tế sân bay Suvarnabhumi với giá khoảng 160 baht (130.000 đồng), trong khi ly cà phê sữa size nhỏ ở ga quốc tế Tân Sơn Nhất có giá khoảng 170.000 đồng.
"Giá đồ ăn ở ga quốc tế sân bay Suvarnabhumi cao hơn bên ngoài nhưng không đến mức gấp đôi, gấp ba", chị Nga nói.
Một phần xôi xoài ở sân bay có giá 190 baht (155.000 đồng), đắt hơn bên ngoài khoảng 50-60 baht. Một tô tom yum trong sân bay khoảng 280 baht (227.000 đồng), trong khi ở các quán tầm trung gần khu Icon Siam Bangkok, món này dao động 180-250 baht (126.000–175.000 đồng).
Giá và chất lượng đồ ăn tại sân bay là chủ đề gây tranh cãi của du khách Việt. Tháng 7, một bài đăng của du khách Trà My, TP HCM, về chiếc bánh mì ở ga quốc tế sân bay Nội Bài giá 208.000 đồng gây nhiều tranh luận với hàng chục nghìn lượt tương tác.
Nhiều du khách đồng tình mức giá ở cả ga quốc nội lẫn quốc tế tại hai sân bay lớn là Nội Bài và Tân Sơn Nhất đều đắt gấp 2-4 lần so với mức giá đồ ăn bên ngoài nhưng "độ ngon" kém hơn. So với trong khu vực như Thái Lan hay Singapore, đồ ăn đa dạng lựa chọn và mức giá nhỉnh hơn không đáng kể so với thị trường.
Bánh mì phục vụ tại một cửa hàng ở ga quốc nội sân bat Tân Sơn Nhất. Ảnh: Food Date
Đến sân bay Changi vào tháng 12/2024, chị Minh Ngọc ghé The Hainan Story - nhà hàng có nhiều chi nhánh ở Sinagpore. Chị gọi phần cháo gà Hải Nam Nam giá khoảng 12,8 đôla Singapore (261.000 đồng), cao hơn khoảng 3 đôla Singapore so với giá tại chi nhánh ở Hillion Mall, chất lượng tương đồng.
"Với 260.000 đồng, tôi có thể gọi được một tô phở ở ga quốc tế sân bay Tân Sơn Nhất hoặc Nội Bài, cao gấp 3-4 lần so với giá thông thường", chị Minh Ngọc nói.
Chị Ngọc cho hay không chỉ ga quốc tế, đồ ăn trong ga quốc nội cũng có "chi phí cao hơn so với chất lượng". Chị từng gọi combo một tô phở, một phần cơm tấm, kèm đồ uống và tráng miệng ở ga quốc nội sân bay Tân Sơn Nhất giá khoảng 380.000 đồng.
Mức giá đồ ăn, đồ uống tại ga quốc nội tối thiểu từ 70.000 đồng. Với những món ăn nóng như phở, cơm tấm, giá trên 100.000 đồng. Các món phổ biến là cơm tấm, phở, bánh mì, cơm gà, burger. Ngoài thị trường, một phần cơm tấm, phở dao động 60.000-80.000 đồng.
Một số du khách lại cho rằng chi phí đồ ăn trong sân bay đắt đỏ là "đương nhiên" vì giá thuê mặt bằng, vận chuyển phức tạp. Một du khách cho hay việc chi thêm tiền cho đồ ăn trong sân bay là hợp lý, vì họ được phục vụ ngay trong khu vực kiểm tra an ninh mà không phải di chuyển ra ngoài. Họ coi mức giá cao như một "khoản phí trả cho sự tiện lợi và tiết kiệm thời gian".
Theo Tiến sĩ Justin Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam, giá đồ ăn bán tại sân bay thường cao hơn so với bên ngoài do tính chất đặc thù và vị trí địa lý. Số lượng nhà hàng và quầy ăn uống trong sân bay khá hạn chế, trong khi nhu cầu của hành khách lại cao vì cần lựa chọn thực phẩm nhanh chóng.
Sân bay thường nằm ở khu vực xa trung tâm thành phố hoặc khu thương mại, dẫn đến chi phí vận chuyển và cung ứng nguyên liệu cao hơn, kéo theo giá bán sản phẩm tăng. Ở Việt Nam, giá đồ ăn sân bay nhìn chung cao hơn so với trong thành phố, mức chênh lệch dao động 10-50%. Người dân địa phương vốn quen với mức giá bình thường sẽ dễ cảm thấy "xót ví" nếu mua đồ ăn ở sân bay.
"Thực phẩm ở sân bay thường được phục vụ cho khách du lịch - những người sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn và chấp nhận mức giá cao", ông Pang nói. Ông cũng cho rằng người dân địa phương biết rõ những món ăn ngon nhất ở đâu, nên thường khắt khe hơn về chất lượng và hương vị so với du khách không quen thuộc ẩm thực Việt Nam.
Tiến sĩ Matt Kim, giảng viên ngành Quản trị du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng yếu tố chính khiến giá đồ ăn sân bay cao là chi phí thuê mặt bằng đắt đỏ. Việc phục vụ lượng khách lớn suốt ngày đêm và yêu cầu nhân viên có khả năng giao tiếp ngoại ngữ cũng làm tăng chi phí nhân sự. Tuy nhiên, ngay cả khi tính đến các yếu tố này, vẫn khó lý giải việc giá thực phẩm ở sân bay Việt Nam thường cao gấp hai đến ba lần so với bên ngoài. Điều này cho thấy bên cạnh chi phí thực tế, còn có thể tồn tại yếu tố xã hội hoặc chiến lược định giá dựa trên giá trị cảm nhận.
"Thay vì tính theo chi phí, một số đơn vị có thể áp dụng mô hình định giá dựa trên giả định rằng hành khách sân bay có thu nhập cao và sẵn sàng trả nhiều tiền hơn", giảng viên Matt Kim nói và cho biết thêm chất lượng món ăn cũng bị ảnh hưởng vì nguồn nguyên liệu tươi không dễ tiếp cận, việc giao hàng thường xuyên gặp khó khăn. Các quầy đồ ăn trong sân bay phục vụ suốt ngày đêm nên món ăn thường do nhiều nhân viên theo ca chuẩn bị, thay vì một đầu bếp chuyên trách, dễ làm giảm tính nhất quán về hương vị.
Một số nhà hàng có thể mang tâm lý coi khách hàng chủ yếu là khách du lịch -những người sẽ không quay lại, nên có thể không quá chú trọng sự hài lòng dài lâu.
Theo Tiến sĩ Matt Kim, tại nhiều sân bay quốc tế, các thương hiệu ẩm thực thường tự vận hành cửa hàng flagship (cửa hàng chủ lực) không chỉ để kinh doanh mà còn quảng bá thương hiệu đến đông đảo hành khách. Khi đó, sự hài lòng của khách được coi trọng ngang với lợi nhuận.
Một số sân bay không để nhà hàng toàn quyền định giá mà trực tiếp quản lý khu ẩm thực, điều chỉnh giá thuê để tránh tình trạng đẩy giá quá cao so với bên ngoài. Mức thuê hợp lý giúp kiểm soát chất lượng, vệ sinh và hạn chế tăng giá tùy tiện. Mô hình này chỉ hiệu quả khi sân bay coi trải nghiệm ăn uống là một phần thiết yếu trong hành trình. Bên cạnh đó, quy trình đấu thầu minh bạch, gắn với phản hồi của khách, cũng giúp giữ giá hợp lý và là tiêu chí gia hạn hợp đồng.
Tiến sĩ Pang cho rằng để phát triển dịch vụ ẩm thực sân bay thành công, cần cách tiếp cận tổng thể, biến sân bay thành tổ hợp đa chức năng thay vì chỉ là nơi đi lại.
"Khi sân bay trở thành điểm đến phục vụ cả khách du lịch và người dân địa phương, với khu ăn uống, mua sắm tích hợp, sẽ dễ thu hút các thương hiệu F&B lớn, uy tín đầu tư", ông Justin Pang nhấn mạnh.
Theo tiến sĩ Pang, tại Việt Nam, sân bay vẫn chủ yếu mang tính chức năng, tập trung vào di chuyển. Trong khi đó, Singapore xem sân bay là một điểm đến. Khu phức hợp sân bay Changi được kết nối trực tiếp hệ thống giao thông công cộng MRT, tích hợp rạp chiếu phim, trung tâm mua sắm, khách sạn, nhà hàng cao cấp và không gian trưng bày nghệ thuật, thu hút cả du khách lẫn người dân ghé thăm.
Tiến sĩ Justin Pang cho rằng Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng để phát triển đa dạng lựa chọn ẩm thực trong sân bay, nhất là khi sân bay Long Thành tại TP HCM chuẩn bị đi vào hoạt động. Ngay từ khâu thiết kế, các nhà quy hoạch nên tiếp cận tổng thể, biến sân bay thành tổ hợp đa chức năng, phục vụ cả khách du lịch lẫn người dân địa phương.
Theo ông Justin Pang, sân bay không chỉ đảm bảo tính kết nối và vận hành, mà còn cần mang đến trải nghiệm thẩm mỹ và tiện ích phong phú, kết hợp các khu mua sắm, ăn uống, điểm tham quan. Nếu làm tốt, đây sẽ là cách nâng tầm chất lượng sân bay, tạo ra lợi ích đôi bên.
"Du khách được hưởng dịch vụ xứng đáng với chi phí bỏ ra, còn các doanh nghiệp F&B có thêm cơ hội phát triển lâu dài và minh bạch hơn", ông Justin Pang khẳng định.
Bích Phương