Tổng thống Donald Trump ngày 4/7 ký ban hành "Đạo luật to đẹp" (OBBBA) được ông mô tả là lớn nhất lịch sử Mỹ. Đạo luật hiện thực hóa nhiều lời hứa tranh cử của ông, như gia hạn chính sách cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu, tăng chi tiêu quân sự và tài trợ cho chiến dịch trục xuất người di cư khỏi Mỹ.
OBBBA còn có những điều khoản cắt giảm gây tranh cãi, như nhắm đến chương trình hỗ trợ y tế cho người thu nhập thấp Medicaid. Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính đạo luật sẽ khiến gần 12 triệu người Mỹ mất bảo hiểm y tế, hàng triệu người không được nhận hỗ trợ thực phẩm.
Với đảng Dân chủ, đây chính là những yếu tố có thể giúp họ xoay chuyển cục diện tại lưỡng viện quốc hội trong bầu cử giữa kỳ năm 2026, sau khi hứng chịu loạt thất bại, để mất cả Nhà Trắng và lưỡng viện quốc hội vào tay phe Cộng hòa.
Các lãnh đạo Dân chủ đã lưu lại những lời chỉ trích OBBBA từ chính nội bộ phe Cộng hòa, như thượng nghị sĩ Thom Tillis và Lisa Murkowski, để tăng cường công kích và quy trách nhiệm cho đảng này về những vấn đề an sinh xã hội nảy sinh từ đạo luật.
"Sẽ có các quảng cáo mạnh mẽ", lãnh đạo Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer nói, liệt kê loạt kịch bản tiềm năng được phát sóng sớm nhất trong tuần sau. "'Con gái tôi bị ung thư và đang hồi phục rất tốt. Vậy mà đột nhiên, chính sách hỗ trợ y tế bị cắt bỏ', 'tôi làm việc ở bệnh viện vùng quê này suốt 30 năm, dành trọn tâm huyết vì muốn giúp người nhưng lại bị sa thải'. Những câu chuyện như vậy có thể tạo ra sức ảnh hưởng đáng kể".
Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer tại Đồi Capitol ngày 30/6. Ảnh: AFP
Đảng Dân chủ đang có vị thế tốt để khởi đầu chiến dịch vận động cho bầu cử giữa kỳ. Kết quả các thăm dò trong tháng 6 cho thấy công chúng nhìn chung không ủng hộ OBBBA, nhưng vẫn có một số điều khoản được lòng họ.
Theo khảo sát do Washington Post/Ipsos thực hiện, đa số người Mỹ trưởng thành ủng hộ tăng hỗ trợ thuế cho gia đình có con nhỏ và miễn thuế với tiền tip, hay yêu cầu một số trường hợp nhận hỗ trợ Medicaid phải đi làm được quy định trong OBBBA. Ngược lại, đa số phản đối cắt giảm tài trợ liên bang cho chương trình hỗ trợ thực phẩm, Medicaid hay chi 45 tỷ USD xây dựng và vận hành các trung tâm giam giữ người nhập cư.
Đảng Dân chủ đã công kích trực diện những hạ nghị sĩ Cộng hòa từng phản đối cắt giảm Medicaid, nhưng sau cùng vẫn bỏ phiếu thông qua OBBBA.
Khi phát biểu liên tục hơn 8,5 giờ tại Hạ viện ngày 3/7, lãnh đạo phe Dân chủ Hakeem Jeffries nêu những vị trí họ kỳ vọng giành lại trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026, như ghế đại diện các khu vực ở bang New York, Arizona, California. Ông Jeffries lưu ý tại quận mà ông Mike Lawler đại diện tại New York, "hơn 30.000 người sẽ mất bảo hiểm y tế".
House Majority Forward, tổ chức phi lợi nhuận với mục tiêu tăng vị thế của đảng Dân chủ tại Hạ viện, chuẩn bị thực hiện chiến dịch quảng bá tại ba khu vực bầu cử mà đảng Cộng hòa dễ tổn thương nhất, nhắm vào các nghị sĩ ở Pennsylvania, Michigan và Wisconsin.
Nhóm Majority Forward, có liên hệ với phe Dân chủ tại Thượng viện, đã phát sóng quảng cáo tranh cử tại 5 bang Alaska, Iowa, Maine, Bắc Carolina và Georgia.
J. B. Poersch, chủ tịch Majority Forward, nói lập trường của phe Cộng hòa "gần như đã lỗi thời, họ nhìn nhận cử tri giống như hồi những năm 2000".
"Những người tham gia các chương trình phúc lợi xã hội, như Medicaid, thuộc nhóm cử tri đã giúp ông Trump đắc cử và họ sẽ chuyển sang nhóm dao động trong cuộc bầu cử sắp tới. Đảng Cộng hòa đang chọn sai phía trong vấn đề này", ông Poersch cho biết.
Tại Iowa, một bang chiến trường nhưng giờ đã ngả về phía đảng Cộng hòa, nhà thăm dò đảng Dân chủ Brian Stryker đánh giá OBBBA mở ra cơ hội để họ giành lại cử tri. Trong cuộc bầu cử năm 2024, 49% cử tri là người tham gia Medicaid ở bang này bỏ phiếu cho ông Trump, 47% chọn ứng viên Dân chủ Kamala Harris.
"Tôi hy vọng OBBBA là lời cảnh tỉnh cho cử tri Iowa rằng 'đảng Cộng hòa không quan tâm đến chúng ta'", ông Sage nói với Politico. "Cách duy nhất để khắc phục là bỏ phiếu cho các ứng viên từ tầng lớp lao động để đại diện, đấu tranh cho chúng ta, vì họ chính là chúng ta".
Các nhóm ủng hộ đảng Dân chủ đang xem xét mở rộng phạm vi chiến dịch bằng cách tìm đến những podcaster nổi tiếng, sẵn sàng đọc quảng cáo chính trị giữa chương trình phát thanh của họ.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Brian Schatz cho rằng việc đảng Cộng hòa thông qua OBBBA đã giúp mục tiêu giành lại Thượng viện của họ khả thi hơn.
"Chỉ cần hiểu rõ dự luật là sẽ ghét nó", ông Schatz trả lời phỏng vấn. "Khi OBBBA có hiệu lực, mọi người sẽ đào sâu từng điều khoản và chúng đều kinh khủng. Công việc của chúng tôi là chỉ cho họ thấy các hệ lụy xã hội đó đều do chính các nghị sĩ Cộng hòa mà họ bầu tạo ra".
Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries họp báo phản đối OBBBA tại Washington ngày 1/7. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, đảng Dân chủ cũng đối mặt nhiều thách thức. Siêu ủy ban hành động chính trị đảng Dân chủ Priorities USA cho rằng họ phải nỗ lực hơn nữa, nếu thực sự muốn các thông điệp đến được với cử tri.
Một số thành viên đảng Dân chủ thừa nhận phe Cộng hòa đã tính toán kỹ lưỡng khi thông qua OBBBA ngay trước kỳ nghỉ lễ quốc khánh, đồng nghĩa ít cử tri quan tâm vấn đề hơn. Những điều khoản liên quan đến Medicaid trong OBBBA không có hiệu lực ngay lập tức, mà được trì hoãn đến sau bầu cử giữa kỳ.
Đảng Dân chủ vẫn loay hoay với những chia rẽ nội bộ, sau những thất bại nặng nề năm ngoái và chưa tìm được người đủ năng lực để dẫn dắt.
"Chúng tôi đã mất rất nhiều thời gian để tìm hiểu xem chuyện gì đã xảy ra và mình phạm sai lầm ở đâu", cựu hạ nghị sĩ Dân chủ Conor Lamb nói. "OBBBA đang mang đến cho chúng tôi cơ hội về một khởi đầu mới, khởi động lại toàn bộ chiến dịch".
Như Tâm (Theo Politico, AP)