Kusari-doi (鎖樋), nghĩa là "máng xối dạng chuỗi", là một giải pháp kiến trúc độc đáo của Nhật Bản. Thay vì để nước chảy trong những chiếc ống kín, hệ thống này cho phép nước mưa chảy dọc theo dây xích một cách hữu hình, tạo nên một màn trình diễn thị giác và âm thanh sống động mỗi khi trời mưa.
Biến công năng thành nghệ thuật
Lợi ích lớn nhất và dễ thấy nhất của Kusari-doi là giá trị thẩm mỹ. Chúng được xem như một tác phẩm điêu khắc ngoài trời, biến việc thoát nước đơn thuần thành một điểm nhấn kiến trúc tinh tế.
Vật liệu chế tác cũng rất đa dạng, phổ biến nhất là đồng vì độ bền và lớp gỉ sét màu xanh đẹp mắt hình thành theo thời gian. Ngoài ra, nhôm, thép không gỉ hay thủy tinh cũng được sử dụng. Kiểu dáng của Kusari-doi phong phú, từ những sợi xích đơn giản đến chuỗi chén cầu kỳ hình hoa sen, chiếc lá hay các khối hình học, giúp chủ nhà dễ dàng lựa chọn phong cách phù hợp với kiến trúc tổng thể.
Cách hệ thống thoát nước bằng dây xích tại Nhật Bản hoạt động. Nguồn: CHUN-YU-YANG
Âm thanh của sự yên bình
Trong văn hóa Nhật, âm thanh của tự nhiên, đặc biệt là tiếng nước chảy, luôn được coi trọng vì tác dụng thư giãn. Kusari-doi góp phần vào trải nghiệm này bằng cách tạo ra tiếng nước róc rách du dương, thay thế cho tiếng nước mưa dội vào ống kim loại hoặc nhựa ồn ào.
Âm thanh này không chỉ mang lại cảm giác yên bình cho các khu vườn, hiên nhà mà còn được cho là mang lại năng lượng tích cực theo quan niệm phong thủy, giúp dẫn dắt dòng chảy tài lộc một cách hài hòa.
Người Nhật Bản dùng dây xích thay ống xối (Kusari-doi) để thoát nước hiệu quả. Ảnh: PIXTA
Hiệu quả và bền vững
Vượt qua giá trị thẩm mỹ và tinh thần, Kusari-doi còn là một giải pháp thoát nước hiệu quả và ít tốn công bảo trì.
Nguyên lý hoạt động của chúng dựa vào sức căng bề mặt, giúp nước bám vào dây xích và chảy xuống một cách có kiểm soát, hạn chế văng bắn. Thiết kế mở này giúp dây xích ít bị tắc nghẽn do lá cây hay rác, việc vệ sinh cũng dễ dàng hơn nhiều so với ống xối truyền thống.
Đặc biệt, Kusari-doi rất thân thiện với môi trường. Nước mưa chảy xuống thường được dẫn vào các bể chứa, thùng gỗ hoặc tiểu cảnh bên dưới. Lượng nước này có thể được tái sử dụng để tưới cây, giúp tiết kiệm và quản lý tài nguyên nước hiệu quả.
Xuất hiện từ thời cổ đại trong các đền, chùa, Kusari-doi ngày nay là minh chứng cho triết lý của người Nhật: kết hợp hài hòa giữa công năng, thẩm mỹ và sự tôn trọng thiên nhiên, biến những điều bình dị trở nên đặc biệt.
Minh Phương (Theo Japan Experience)