Tại hội nghị vận tải St Nazaire 2025 ở Pháp, hàng loạt dự án tàu container chạy bằng năng lượng gió được công bố, cho thấy tiềm năng to lớn của loại năng lượng tái tạo này trong ngành vận tải biển.
Tuy quy mô khiêm tốn, sự kiện này đang dần trở thành diễn đàn trọng điểm về ứng dụng năng lượng gió trong ngành hàng hải, đặc biệt là với lĩnh vực vận tải container - một trong những ngành khó chuyển đổi nhất về khí thải.
Tàu container chạy bằng năng lượng gió của Windcoop. Ảnh: Windcoop
Một trong những dự án nổi bật là chiếc tàu container 210 TEU của hãng vận tải hợp tác xã Windcoop. Con tàu sử dụng hệ thống buồm gập được của Computed Wing Sail (CWS), phục vụ tuyến hàng hóa từ Marseille (Pháp) đến Madagascar. Dù vẫn cần động cơ diesel do điều kiện gió yếu quanh vùng xích đạo, Windcoop kỳ vọng tiết kiệm đến 60% nhiên liệu so với tàu truyền thống.
Erwan Gaubert, Giám đốc thương mại Windcoop cho biết công ty hoạt động theo mô hình hợp tác xã, tái đầu tư 80% lợi nhuận vào các dự án phát triển bền vững. Một đối tác đáng chú ý là dự án Vanilla Bean tại Mỹ - đơn vị chuyên nhập khẩu vani từ Madagascar qua Pháp bằng tàu buồm Grain de Sail và sẽ kết hợp cùng tàu hybrid của Windcoop từ năm nay.
Trước đó, một số chuyên gia từng cho rằng việc gắn buồm cho tàu container quy mô lớn sẽ ảnh hưởng đến ổn định hàng hóa, dẫn tới rủi ro lật hàng - điều từng xảy ra trong năm 2020 khi nhiều tàu container mất hàng trên biển. Tuy nhiên, nhà phát minh Eric Le Quéré phản bác ý kiến này. Ông đề xuất hệ thống "buồm trong hộp" - một container 40 feet chứa ba cánh buồm nhẹ, triển khai tự động sau khi chất hàng.
Ý tưởng của Le Quéré là đặt container này trên đỉnh chồng hàng. Khi vận hành, hai bên container mở ra và buồm bán cứng sẽ dựng lên, sử dụng năng lượng từ một tuabin gió nhỏ tích hợp trong hộp. Hệ thống AI sẽ đảm bảo các container đủ cân bằng trước khi triển khai buồm, tránh ảnh hưởng đến ổn định chung của tàu.
Mỗi "buồm hộp" như vậy có thể tạo ra lực đẩy tương đương 500 mã lực và có thể cao hơn nếu điều kiện gió thuận lợi. Buồm được thiết kế để có thể co lại thành một trụ nhỏ khi gặp bão hoặc thời tiết xấu. Theo Le Quéré, điểm hấp dẫn nhất của hệ thống này là "chi phí đầu tư sẽ được hoàn vốn ngay trong hành trình, nhờ tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải CO2".
Hiện nhóm phát triển kêu gọi đầu tư cho 1.000 container buồm, với lựa chọn thuê thử hoặc mua trọn bộ. Thử nghiệm đầu tiên dự kiến hoàn tất vào đầu năm sau.
Khi chi phí nhiên liệu hóa thạch và nhiên liệu thay thế tăng cao, đồng thời áp lực cắt giảm phát thải ngày càng lớn, các giải pháp như buồm gió đang mở ra hướng đi mới cho ngành vận tải container. Không chỉ là nguồn năng lượng sạch, buồm còn giúp các hãng tàu giảm phụ thuộc vào thị trường nhiên liệu đầy biến động, đồng thời đáp ứng các quy định môi trường khắt khe đang được áp dụng toàn cầu.
Thế Đan (theo Seatrade Maritime News)