Trần Thị Yến, 24 tuổi, quê ở Sơn La, cùng mẹ và chồng mua tour Phượng Hoàng Cổ Trấn - Trương Gia Giới 5 ngày 4 đêm với giá gần 9 triệu đồng từ một người quen, khởi hành ngày 27/5. Cô cho biết trải nghiệm "đáng thất vọng" khi liên tục bị dẫn vào các điểm mua sắm mà cô đánh giá "kém chất lượng" và đơn vị tour tự ý thay đổi lịch trình.
Yến nói ban đầu cô được gửi một lịch trình hợp lý nhưng khi bắt đầu, đơn vị tour mới báo lại lịch khác do "lỗi đánh máy". Ngoài ra, các điểm mua sắm không được nêu rõ trong từng ngày, chỉ thông báo đoạn cuối của tờ lịch trình và hướng dẫn dài 12 trang rằng: "Đây là tour có shopping trợ giá yêu cầu vào, nếu không muốn vào đóng 450 NDT/khách và không bắt buộc mua sắm: Cửa hàng Đá quý, Thuốc Trung Y và Trà đặc sản, cửa hàng Miễn Thuế hoặc tùy tình hình cụ thể có thể thay thế cửa hàng này bằng cửa hàng khác".
Lịch trình mới cắt ngắn thời gian ở một số điểm đến chính như Phượng Hoàng Cổ Trấn, bỏ tham quan 72 Kỳ Lầu để dành thêm thời gian cho các điểm mua sắm. Cô không ký hợp đồng với người bán tour, giao dịch dựa trên sự tin tưởng vì nhiều người cùng quê từng mua. Khi đến Trung Quốc, Yến được gửi ghép vào đoàn từ một số công ty khác theo hình thức liên minh - dạng gom khách chung từ nhiều người bán để có đủ số lượng khởi hành.
Đêm đầu họ ở lại Trường Sa. Sáng ngày thứ hai, đoàn di chuyển 500 km và đến Phượng Hoàng Cổ Trấn vào khoảng 17h. Sáng ngày thứ ba, khách được yêu cầu dậy từ 6h để khởi hành đi Miêu Trại.
"Phượng Hoàng Cổ Trấn là điểm nhấn của tour nhưng chúng tôi chỉ được chơi 12 giờ - tính cả thời gian ngủ", cô cho biết.
Theo Yến, lịch trình ban đầu ghi đoàn sẽ chơi ở Phượng Hoàng Cổ Trấn tới hết sáng ngày thứ ba, thay vì phải rời đi từ 6h để tới Miêu Trại. Ngoài ra, cô cho biết chỉ được đưa đến tham quan sông Đà Giang, mà không có các điểm lầu Miêu Miêu, Bắc Môn cổ thành, lầu phong Thúy Hồng như trong lịch trình.
Yến chụp hình ở Thiên Môn Sơn. Ảnh: NVCC
Trái ngược với giới thiệu trong lịch trình sẽ gồm thăm làng cổ, hòa mình vào đời sống người dân, Yến cho biết được đưa vào một cửa hàng bán bạc.
Thảo Vy, sống tại Hà Nội, khách cùng đoàn và mua tour giá 10 triệu đồng, cũng bày tỏ bức xúc vì phải đi Miêu Trại sớm thay vì ở lại khám phá Phượng Hoàng Cổ Trấn. "Chúng tôi tốn khá nhiều thời gian ở tiệm bạc", Vy nói.
Rời Miêu Trại, họ di chuyển đến Trương Gia Giới để ghé một cửa hàng thuốc. Tại đây, ông chủ ra tiếp đón, chia kẹo ngậm ho và mời cả đoàn sử dụng máy lăn chân massage. Các nhân viên sau đó đem nhiều loại thuốc ra giới thiệu, trong đó có kẹo ngậm ho khoảng 190.000 đồng mỗi lọ; thuốc an cung được quảng cáo "uống một viên, khỏe cả năm" giá 3 triệu đồng mỗi viên, bán theo combo 3 viên.
Rời điểm mua thuốc, đoàn tiếp tục di chuyển tới điểm bán tơ tằm, cách trung tâm Trương Gia Giới khoảng 20 km. Lúc này, tổng quãng đường di chuyển từ sáng vào khoảng 300 km. Tại tiệm, Yến cho biết có nhân viên người Việt ra chào đón và được thông báo sẽ giảm giá 50%. Ai mặc cả tốt có thể mua 1 tặng 3. Nhân viên đưa ra một số sản phẩm như chăn tỏa mùi hương, vỏ chăn tơ tằm đột biến, giá 3,5-7 triệu đồng mỗi bộ gồm một chăn, hai vỏ gối.
Buổi tối, đoàn nghỉ tại khách sạn ở Vũ Lăng Nguyên, được giới thiệu là khách sạn 4 sao. Tuy nhiên, Yến cho rằng khách sạn chỉ tầm 2 sao và nhân viên liên tục gõ cửa, chào mời dịch vụ massage, giá ban đầu được báo là 60 NDT (khoảng 220.000 đồng) nhưng sau cùng lại thu 120 NDT (khoảng 440.000 đồng).
"Chất lượng dịch vụ khách sạn kém, mỗi phiếu ăn chỉ đổi được một quả trứng luộc ăn sáng", Thảo Vy nói.
Hôm sau, đoàn quay lại Trương Gia Giới để tham quan Thiên Môn Sơn và được đưa vào cửa hàng ngọc theo lịch trình. Tại đây, các sản phẩm được giới thiệu là ngọc phỉ thúy, ngọc Hòa Điền, Myanmar, giá từ 3 đến 17 triệu đồng.
Mẹ Yến mua một sản phẩm ngọc phỉ thúy mực dục bọc vàng 24K giá 3 triệu đồng. Yến cũng nhận ra cửa hàng chia ra các gian dành riêng cho từng nhóm khách. Khi cô thử vào gian cho khách Hàn Quốc, Singapore, nhân viên đã ngăn cản. "Họ đưa vào phòng nhỏ, thuyết trình thuyết phục, nhiều người hào hứng mua", cô nói.
Sản phẩm ngọc giá 3 triệu đồng mẹ Yến mua. Ảnh: NVCC
Hiện tại, tour Trung Quốc ngày càng được khách Việt ưa chuộng. Để giảm giá thành, nhiều landtour Trung Quốc sẽ kết hợp với các điểm mua sắm địa phương để kích cầu, có thể rẻ hơn 3-4 triệu đồng. Tuy nhiên, các đơn vị uy tín thường liệt kê rõ các điểm tham quan theo từng ngày để khách nắm rõ.
Đại diện một số công ty lữ hành chuyên tour Trung Quốc nói hình thức liên minh 3-10 đơn vị lữ hành cùng bán tour, ghép khách hiện phổ biến. Hoạt động theo liên minh giảm rủi ro về tài chính, có thể cung cấp lịch khởi hành liên tục.
Ông Nguyễn Ngọc Tùng, Giám đốc Danh Nam Travel, đơn vị chuyên tour Trung Quốc và cũng tham gia một số liên minh, khuyên khách mua tour nên hỏi rõ tour shopping hay không. Với các đơn vị uy tín, những điểm mua sắm luôn được liệt kê trong lịch trình tour - khách có thể chọn trả thêm tiền để không phải vào.
Bên trong một cửa hàng bán ngọc. Ảnh: NVCC
Theo ông, các điểm mua sắm ở Trung Quốc cũng "không hoàn toàn lừa đảo". Ví dụ tour Bắc Kinh - Thượng Hải thường đưa khách đến một số điểm mua hàng chất lượng, phù hợp người Việt như nhà thuốc Đồng Nhân Đường hay cửa hàng bán trà Long tỉnh nổi tiếng. Nhiều cửa hàng tơ lụa Trung Quốc cũng có chất lượng cao, được lòng khách Việt.
Tuy nhiên, đại diện Danh Nam Travel cho biết du khách cần xem xét kỹ trước khi mua bất kỳ sản phẩm nào tại các điểm mua sắm vì vẫn có những "con sâu làm rầu nồi canh". Khi mua, khách nên giữ lại toàn bộ giấy tờ để khiếu nại với đơn vị bán tour nếu chất lượng sản phẩm không như quảng cáo.
Ông Tùng cho biết tour Phượng Hoàng Cổ Trấn hiện có nhiều đơn vị, liên minh khai thác, đôi khi xuất hiện tình trạng giảm giá "sập sàn" để gom kịp khách, dẫn đến chất lượng không tốt. Giá trung bình trên thị trường của tour tương tự Yến mua khoảng 11 triệu đồng mỗi khách nhưng nếu "sập sàn" chỉ còn 7-8 triệu đồng. Vì thế, du khách nên tìm hiểu kỹ và chọn các đơn vị uy tín.
Tú Nguyễn