20h mỗi tối, hàng trăm du khách chen chúc tại Mitre Square, London, nơi nạn nhân Catherine Eddowes bị Jack the Ripper sát hại.
Jack the Ripper là biệt danh được đặt cho kẻ giết người hàng loạt ở London vào năm 1888. Hắn đã sát hại ít nhất 5 phụ nữ ở khu vực Whitechapel, phía đông thành phố.
Nhiều hàng quán ở London dựa vào vụ giết người hàng loạt năm 1888 làm điểm thu hút khách. Ảnh: Robert Evans/Alamy.
Danh tính thật sự của kẻ sát nhân đến nay vẫn chưa được xác định. Những vụ tấn công được cho là do Jack the Ripper gây ra phần lớn liên quan đến gái mại dâm sống và làm việc trong các khu ổ chuột. Có nhiều ý kiến cho rằng kẻ thủ ác có kiến thức về giải phẫu vì nạn nhân thường bị rạch cổ họng rồi cắt xẻo cơ thể.
Qua nhiều thập kỷ, hình ảnh Jack the Ripper được truyền thông và văn hóa đại chúng khai thác rất nhiều qua phim ảnh, sách báo, thậm chí trở thành "thương hiệu" du lịch, đem lại nguồn thu lớn cho thành phố.
Với nhiều du khách, Jack the Ripper là điểm không thể thiếu trong hành trình khám phá London bên cạnh Cung điện Buckingham, cầu Tháp, theo CNN.
Tuy nhiên, người dân địa phương cho rằng nhiều tour đã đi quá giới hạn khi thương mại hóa, tưởng nhớ tội ác. Năm 2015, Bảo tàng Jack the Ripper mở cửa càng thổi bùng làn sóng phản đối. Năm 2020, một tour có tên "Guts and Garters in the Ripper's East End" buộc phải hủy vì áp lực dư luận.
Người biểu tình tập trung bên ngoài Bảo tàng Jack the Ripper trên phố Cable, Đông London, năm 2015. Ảnh:Guy Bell/Rex.
London không phải nơi duy nhất. Loại hình du lịch xoay quanh án mạng còn phổ biến ở nhiều nơi như dinh thự anh em Menendez ở Beverly Hills, hiện trường vụ Jonestown (Guyana), đến tour Jeffrey Dahmer tại Milwaukee (Mỹ).
Theo Philip Stone, chuyên gia tại Viện Du lịch Đen, Đại học Central Lancashire, cách xã hội tưởng nhớ các vụ án mạng có nhiều yếu tố phức tạp. Ông cho rằng kẻ giết người hàng loạt được truyền thông hóa và lãng mạn hóa qua thời gian, khiến ranh giới giữa thực và hư dần mờ đi.
"Thời gian không chỉ làm lành vết thương mà còn định hình lại câu chuyện", chuyên gia nói.
Hiện các tour theo chủ đề Ripper đang rất phổ biến. Những địa điểm quanh khu Whitechapel - nơi xảy ra các vụ án cũng dần mang màu sắc thương mại hóa. Một tiệm cắt tóc mang tên Jack the Clipper, cửa hàng đồ ăn nhanh gần đó gọi là Jack the Chipper và thậm chí có cả quầy bán khoai tây Jacket the Ripper.
Nhiều hướng dẫn viên và người dân bức xúc khi các tour hiện tại vẫn phô bày hình ảnh thi thể người bị hại, gán nhãn "gái mại dâm" dù không chính xác, hoặc biến án mạng thành trò tiêu khiển.
Cựu hướng dẫn viên Jessica O’Neil từng chứng kiến đồng nghiệp đuổi khách bằng dao giả hay mở nhạc phim kinh dị, nên đã bỏ nghề.
Nhà văn The Gentle Author với hơn 5.000 bài đăng về lịch sử khu East End trên trang cá nhân nhưng chưa từng đề cập đến các vụ án mạng ở Whitechapel, cho biết người dân ở đây rất bức xúc với các tour Ripper. Mỗi tối, từng đoàn khách kéo qua khu phố, gây phiền toái cho cuộc sống của cư dân. Một số gia đình từng phải chuyển nhà vì không thể chịu nổi cảnh các hướng dẫn viên đứng trước cửa sổ kể về những vụ án.
"Nhiều tour chiếu ảnh hiện trường lên tường. Họ còn đùa cợt về phụ nữ bị giết", nhà văn nói.
Cách đây 4 năm, The Gentle Author cũng tổ chức tour riêng tập trung vào lịch sử cộng đồng lao động và người nhập cư ở East End, nhằm lấy lại không gian cho cư dân. Tuy nhiên, sức hút của các tour Jack the Ripper hoàn toàn lấn át.
Trong khi đó, bảo tàng Jack the Ripper vẫn giữ cách tiếp cận gây tranh cãi, dù từng được cấp phép với mục tiêu tôn vinh phụ nữ. Đến nay, cửa hàng lưu niệm tại đây vẫn bày bán các sản phẩm in hình kẻ sát nhân, bất chấp chỉ trích từ cộng đồng. Phía bảo tàng từ chối trả lời phỏng vấn của báo chí, nhưng dẫn các đánh giá tích cực trên TripAdvisor để phản hồi.
Tuấn Anh (Theo CNN)