Ngày 6/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định áp thuế bổ sung 25% lên hàng nhập khẩu từ Ấn Độ từ 27/8. Như vậy, sản phẩm từ nước này đến Mỹ - hiện chịu thuế quan 25%, sẽ dối diện tổng mức thuế 50% sau 3 tuần nữa. Đây là một trong những mức thuế cao nhất Mỹ áp lên các đối tác thương mại.
Ấn Độ xuất khẩu khoảng 87 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3, chủ yếu gồm hàng may mặc, dược phẩm, đá quý - trang sức và sản phẩm hóa dầu. Nếu mức thuế tổng cộng 50% được thực thi sau 3 tuần nữa, Reuters cho rằng thương mại song phương có thể bị đình trệ.
India Times dẫn các ước tính khoảng 80% kim ngạch, tương đương 64 tỷ USD xuất khẩu sang Mỹ bị ảnh hưởng, dẫn đến bất lợi về cạnh tranh tại thị trường 300 triệu dân.
Tuy nhiên, vì kim ngạch xuất khẩu sang nền kinh tế lớn nhất thế giới chỉ chiếm khoảng 2% GDP nền kinh tế Nam Á này, giới chuyên gia không quá lo ngại. Với thuế 25% bắt đầu hiệu lực từ 7/8, các nhà kinh tế dự báo tác động ở mức "tiêu cực nhẹ" đến tăng trưởng của Ấn Độ, do nước này có thị trường đa dạng.
Tỷ trọng xuất khẩu thấp trong nền kinh tế 4.000 tỷ USD của Ấn Độ cũng sẽ giới hạn tác động trực tiếp đến tăng trưởng ở mức 40 điểm cơ bản. Trong phiên họp ngày 6/8, Ngân hàng trung ương Ấn Độ quyết định giữ nguyên lãi suất và không đổi dự báo tăng trưởng kinh tế cho năm tài chính hiện tại (từ tháng 4/2025 đến tháng 3/2026) ở mức 6,5%, bất chấp bất lợi thuế quan.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Bangkok, Thái Lan ngày 3/4. Ảnh: AFP
Brian Jacobsen, kinh tế trưởng tại Annex Wealth Management cho rằng việc bổ sung thêm 25% thuế, nâng thuế quan tổng cộng lên 50% "mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất".
"Thuế này sẽ không có hiệu lực trong vòng 21 ngày tới. Đó là khoảng thời gian khá dài để tạo ra một cú hích", ông nhận định.
Mức độ ảnh hưởng của thuế quan cũng sẽ không đồng đều. Ngân hàng UBS ước tính 8 tỷ USD hàng xuất khẩu dễ bị tổn thương nhất gồm đá quý và trang sức, may mặc, dệt may và hóa chất. "Chúng tôi cho rằng các mặt hàng này chịu ảnh hưởng nhiều hơn từ thuế quan của Mỹ và có thể nhận được một số biện pháp hỗ trợ từ chính phủ", nhà kinh tế Tanvee Gupta Jain của UBS nhận định.
New Delhi cũng xuất khẩu thép và nhôm sang Washington, nhưng chịu mức thuế riêng 50% theo sắc lệnh hành pháp khác. Trên CNBC, các nhà phân tích cho rằng xuất khẩu dược phẩm và bán dẫn của nước này cũng có khả năng được miễn trừ. Tổng thống Trump mới đây tuyên bố áp thuế 100% bán dẫn nhập khẩu nhưng miễn trừ cho các công ty đang hoặc cam kết sẽ sản xuất tại Mỹ. Có hoạt động sản xuất lớn tại Ấn Độ, Apple dự kiến không bị ảnh hưởng.
Các nhà đầu tư vào cổ phiếu Ấn Độ cũng an toàn phần nào khỏi tác động của thuế quan. Chỉ số Nifty 50 chuẩn của nước này "có khoảng 9% tiếp xúc trực tiếp với Mỹ, phần lớn tập trung vào dịch vụ công nghệ thông tin", theo chiến lược gia cổ phiếu Rajat Agarwal của Societe Generale.
Trong khi đó, dịch vụ công nghệ thông tin cũng không nằm trong diện chịu thuế. "Tác động của thuế quan với cổ phiếu chủ yếu qua đồng rupee Ấn Độ yếu hơn và biến động tiền tệ, gây áp lực lên dòng vốn nước ngoài thời gian tới", ông Agarwal nhận định.
Ấn Độ có một số lựa chọn để ứng phó với thuế quan, trước tiên là tiếp tục đàm phán để tìm kiếm thỏa thuận. Nước này từng được kỳ vọng sẽ là một trong những quốc gia đầu tiên ký thỏa thuận thương mại với ông Trump. Tuy nhiên, đàm phán thất bại sau 5 vòng, do bất đồng về việc mở cửa các ngành nông nghiệp, sữa của Ấn Độ và ngừng mua dầu Nga.
Hôm 7/8, Thủ tướng Narendra Modi không đề cập đến thuế quan nhưng tuyên bố sẵn sàng "trả giá đắt" vì không chấp nhận thỏa hiệp với phúc lợi của nông dân, ngành sữa và ngư dân nước này. Dù vậy, giới chức New Delhi sẵn sàng giảm thuế một số mặt hàng Mỹ như hạnh nhân và phô mai.
Song song đó, nước này có thể cân nhắc giảm mua dầu Nga, lý do khiến ông Trump bổ sung thuế 25%. Ấn Độ nhập khẩu và tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới, đang mua hơn một phần sản lượng từ nguồn cung Nga. Cuối tháng trước, các nhà máy lọc dầu quốc doanh như Indian Oil, Hindustan Petroleum, Bharat Petroleum và Mangalore Refinery Petrochemical đã ngừng mua thêm dầu Nga, do chiết khấu giảm và áp lực từ ông Trump gia tăng.
Bên cạnh hàn gắn quan hệ với Mỹ, New Delhi xúc tiến thắt chặt quan hệ với các nền kinh tế đang phát triển, Liên minh châu Phi và khối BRICS. Ấn Độ và Brazil là hai thành viên sáng lập BRICS, cùng chịu mức thuế nhập khẩu 50% của Mỹ.
Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, Chủ tịch BRICS cho biết sẽ gọi điện cho ông Modi, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các nhà lãnh đạo khác để thảo luận về phản ứng của khối với thuế quan Mỹ.
Ấn Độ đã có một số động thái với Nga và Trung Quốc. Hôm 5/8, Nga cho biết hai nước đã thảo luận về việc tăng cường hơn nữa hợp tác quốc phòng "dưới hình thức đối tác chiến lược đặc biệt ưu tiên".
Vài tuần tới, ông Modi dự kiến đến thăm Trung Quốc, lần đầu tiên kể từ năm 2018, để tham dự hội nghị thượng đỉnh an ninh khu vực. Sự kiện có thể chứng kiến sự gặp gỡ giữa Thủ tướng Modi, Tổng thống Nga Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Phiên An (theo Reuters, CNBC, India Times)