Ba năm sau khi trở thành quốc gia đầu tiên ở châu Á hợp pháp hóa cần sa, Thái Lan đã ban hành quy định mới hôm 27/6, kiểm soát "cơn sốt xanh" đang lan rộng khắp đất nước, nhất là tại các điểm du lịch, theo CNN.
Từ ngày 27/6, người mua cần sa bắt buộc phải có đơn thuốc từ bác sĩ, chỉ được sử dụng cho mục đích y tế và chăm sóc sức khỏe. Du khách phải xuất trình giấy chứng nhận y tế từ Thái Lan hoặc từ nước sở tại để điều trị các bệnh như buồn nôn do hóa trị, động kinh kháng thuốc hay đau dây thần kinh.
Một cửa hàng bán cần sa ở Bangkok, tháng 9/2024. Ảnh: Bích Phương
Bộ trưởng Y tế Công cộng Thái Lan, ông Somsak Thepsutin, cho biết chính phủ hướng tới việc đưa cần sa trở lại danh mục chất cấm, đảo ngược chính sách tự do trước đây vốn đã tạo ra làn sóng bùng nổ cửa hàng và quán cà phê cần sa tại các khu vực thu hút du khách như Khao San Road, Bangkok hay Pattaya.
Theo quy định mới của Bộ Y tế Thái Lan, các cửa hàng chỉ được bán cho khách có đơn thuốc hợp lệ. Chủ cửa hàng phải lưu hồ sơ bán hàng, chịu thanh tra thường xuyên và tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện trồng, canh tác. Hoạt động quảng cáo, bán hàng qua máy tự động hay trực tuyến đều bị cấm.
Hiện, Thái Lan có hơn 18.000 cửa hàng cần sa được cấp phép, tất cả phải nhanh chóng thích ứng nếu không muốn bị phạt tiền tới 20.000 baht (620 USD) hoặc ngồi tù tối đa một năm. Chính phủ cũng dự kiến siết luật hơn nữa để xử lý vi phạm. Lệnh cấm quảng cáo sẽ làm thay đổi bộ mặt các khu phố du lịch, vốn trước đây đầy rẫy biển hiệu neon xanh, mô hình búp cần sa khổng lồ và những khẩu hiệu thu hút du khách sử dụng ngay trên đường phố.
"Chúng tôi chào đón du khách đến trải nghiệm văn hóa, thiên nhiên, Thái Lan không phải điểm đến cho du lịch cần sa giải trí", ông Somsak nói.
Khách du lịch đi ngang qua Plantopia, một trung tâm thương mại trong nhà lớn theo chủ đề cần sa trên đường Khaosan, Bangkok. Ảnh: Lauren DeCicca/Los Angles Times
Cần sa y tế được hợp pháp hóa tại Thái Lan từ năm 2018. Cần sa được gỡ bỏ khỏi danh mục tội phạm năm 2022, người dân có thể tự do trồng, kinh doanh và sử dụng các sản phẩm từ cần sa với mục đích chữa bệnh. Khoảng trống pháp lý khiến việc dùng giải trí bùng phát, nhất là tại các thành phố du lịch đông khách nước ngoài như Bangkok hay Chiang Mai. Hàng nghìn cửa hàng cần sa, quán cà phê, spa làm đẹp và thậm chí cả lễ hội cần sa mọc lên. Tháng 6, một lễ hội cần sa ở Bangkok đã mời võ sĩ nổi tiếng Mike Tyson ra mắt thương hiệu kẹo dẻo cá nhân.
Bộ Thương mại Thái Lan từng ước tính ngành công nghiệp cần sa có thể đạt 1,2 tỷ USD vào năm 2025. Ông Somsak nhận định giá trị thực khó đo lường do phần lớn giao dịch diễn ra tự phát.
"Chúng tôi không đóng cửa ngành hàng này, nhưng cần đưa hoạt động vào khuôn khổ y tế", ông Somsak nói và cho hay doanh thu có thể giảm ban đầu nhưng so với tác hại xã hội do sử dụng bừa bãi, thay đổi này là cần thiết.
Những người ủng hộ siết quản lý cho rằng cần sa đã trở thành vấn đề xã hội, làm tăng nguy cơ gây nghiện ở trẻ em, gây phiền toái vì mùi khói và khiến du khách phàn nàn. Tại Phuket, chính quyền đang cân nhắc lập "vùng cấm" hạn chế điểm bán và hút cần sa.
Tình trạng buôn lậu bùng phát sau hợp pháp hóa cũng trở thành vấn đề nóng. Từ tháng 10/2024 đến tháng 3 năm nay, hơn 800 người buôn lậu cần sa bị bắt, hơn 9 tấn cần bị thu giữ. Chính quyền Anh và Thái Lan đã thành lập lực lượng chung để ngăn du khách gửi cần sa qua bưu điện về Anh.
Thu hoạch cần sa tại một trang trại ở Bangkok. Ảnh: Lauren DeCicca/Los Angles Times
Giới kinh doanh cần sa, từ nông dân đến chủ cửa hàng nhỏ, đang loay hoay trước quy định mới. Ake Khattiyadamrong, chủ cửa hàng ở tỉnh Chonburi, cho hay Thái Lan từng là quốc gia đi đầu công nhận lợi ích của cần sa, nhưng sau khi hợp pháp, giới chức không quản lý triệt để, thiếu luật rõ ràng, giờ doanh nghiệp vào thế bị động.
Một số người lo ngại quy định mới sẽ đẩy khách sang chợ đen, tạo kẽ hở tham nhũng. Yêu cầu có toa từ bác sĩ cũng khiến khách du lịch và dân địa phương phải tốn thêm tiền, nhất là khi kinh tế khó khăn.
Kitty Chopaka, nhà hoạt động vì quyền tiếp cận công bằng với cần sa, cho rằng nếu nhà chức trách thực thi nghiêm luật cũ, vấn đề sẽ không bùng phát như bây giờ. Giá cần sa giảm mạnh do cung vượt cầu, nhiều nông dân và tiểu thương lao đao. Chopaka phải đóng cửa tiệm vì bị cạnh tranh giá rẻ. Cô lo ngại quy định mới sẽ "bóp nghẹt" người trồng nhỏ lẻ và tiểu thương, những người từng hưởng lợi nhờ khách du lịch.
Chính phủ Thái Lan nhiều lần cố gắng đưa ra khung luật hoàn chỉnh nhưng bất thành. Đảng cầm quyền Pheu Thai từng đề xuất đưa cần sa trở lại danh mục chất cấm nhưng vấp phải sự phản đối của Bhumjaithai - đảng đã thúc đẩy việc hợp pháp hóa trước đó. Tuần trước, Bhumjaithai rút khỏi liên minh cầm quyền, mở đường cho ông Somsak đẩy mạnh kế hoạch siết chặt.
"Đây mới chỉ là bước đầu, việc đưa dự luật ra Quốc hội sẽ mất thêm thời gian", ông Somsak nói.
Mai Phương (Theo CNN)