Cổ phiếu Tesla tăng hơn 8% trong phiên giao dịch hôm 23/6, sau khi công ty bắt đầu thử nghiệm dịch vụ taxi không người lái (robotaxi) mà CEO Elon Musk đã hứa hẹn nhiều năm.
Nhà sản xuất xe điện triển khai khoảng 10-12 xe để cung cấp dịch vụ cho hành khách từ 18 tuổi ở Austin, Texas. Các chuyến đi có giá cước cố định 4,2 USD, đón khách trong khu vực giới hạn. Xe chạy hoàn toàn tự động nhưng có một nhân viên ngồi ghế trước, đóng vai trò "giám sát an toàn".
Một số người có ảnh hưởng trên mạng xã hội bắt đầu chia sẻ trải nghiệm dịch vụ robotaxi của Tesla. Các video đăng tải cho thấy xe có thể di chuyển trên những con phố đông đúc bằng cách giảm tốc độ và nhường chỗ cho dòng xe đi tới.
Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities mô tả "trải nghiệm thoải mái, an toàn và được cá nhân hóa". "Có lúc chúng tôi đi trên con đường hẹp lên đồi, với ôtô đỗ hai bên đường, dòng xe ngược chiều, người ra vào mở cửa xe. Chiếc robotaxi điều khiển một cách điêu luyện với sự kiên nhẫn và an toàn", ông mô tả.
Theo Reuters, thành công của thử nghiệm robotaxi rất quan trọng với Tesla vì CEO Elon Musk đã chuyển hướng công ty sang xe tự lái và robot, gác lại kế hoạch thống trị thị trường xe điện đại chúng khi chịu sự cạnh tranh của Trung Quốc và nhu cầu chậm lại.
Vào quý I, doanh số bán hàng của Tesla giảm 13%, xuống mức thấp nhất trong gần ba năm. Tháng trước, doanh số của hãng xe điện Mỹ vẫn giảm ở nhiều thị trường lớn châu Âu như Anh, Đức, Italy.
Một chiếc robotaxi của Tesla chạy trên Đại lộ South Congress ở Austin, Texas, ngày 22/6. Ảnh: Reuters
Theo các chuyên gia, triển vọng phát triển dịch vụ taxi không người lái của Tesla phụ thuộc vào tốc độ mở rộng và xây dựng niềm tin về độ an toàn.
Đầu tiên là khả năng mở rộng. Những chiếc robotaxi có thu phí đầu tiên của hãng lăn bánh trong phạm vi giới hạn của Austin, trong khi đối thủ Waymo được Google hậu thuẫn đã hoạt động tại Los Angeles, San Diego, Austin và nhiều thành phố khác. Gần đây, Waymo đã đạt mốc phục vụ 10 triệu chuyến có trả phí.
Với robotaxi, CEO Elon Musk cam kết dịch vụ sẽ nhanh chóng mở rộng sang các thành phố khác, với mục tiêu đạt hàng trăm nghìn, thậm chí một triệu xe vào năm tới. Bằng cách nào để phát triển nhanh đến vậy?
"Vũ khí bí mật" chính là cập nhật phần mềm. Robotaxi dùng phiên bản cải tiến của phần mềm Tự lái Hoàn toàn (Full Self-Driving – FSD) trên xe Tesla. Do đó, hàng triệu chủ xe thương hiệu này có thể cập nhật phần mềm qua mạng để biến xe của mình thành robotaxi.
Về cơ bản, ý tưởng của Musk là các chủ xe có thể để chiếc Tesla của họ tự chạy taxi kiếm tiền, trong lúc họ làm việc 8 tiếng ở văn phòng hoặc đi du lịch. Tháng trước, ông gọi ý tưởng này là mô hình "Airbnb dành cho ôtô".
"Thay vì để ôtô của bạn nằm trong bãi đỗ, nó có thể kiếm ra tiền", Musk nói.
Một yếu tố khác mà CEO Tesla tin robotaxi sẽ triển khai nhanh là hệ thống tự lái của hãng chỉ cần camera có sẵn trên xe để ra quyết định điều hướng. Trong khi đó, đối thủ Waymo đi theo con đường tốn kém hơn, vì bổ sung camera bằng laser và radar.
Dù vậy, một số chuyên gia Phố Wall vẫn nghi ngờ. "Ông ấy có thể mở rộng đội xe nhanh đến mức nào? Với khoảng một tá xe quá nhỏ ban đầu", Garrett Nelson, nhà phân tích tại CFRA hoài nghi. Seth Goldstein của Morningstar cho biết Musk đang hứa hẹn quá nhiều và nhanh. Ông dự báo ít nhất cần đến 2028 để robotaxi phổ biến ở Austin. "Việc thử nghiệm sẽ mất thời gian", ông lưu ý.
Ngoài thời gian, robotaxi cần chứng minh thêm độ an toàn để lấy được niềm tin của công chúng và giấy phép mở rộng từ cơ quan quản lý. Hôm 23/6, Cơ quan An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ (NHTSA) đã liên hệ Tesla để yêu cầu cung cấp thông tin, sau khi các video lan truyền trên mạng xã hội về một chiếc robotaxi bị cho là đi sai làn và xe khác chạy quá tốc độ.
NHTSA lưu ý cơ quan này "không phê duyệt trước các công nghệ hay hệ thống xe mới, thay vào đó, nhà sản xuất phải tự chứng nhận rằng mỗi phương tiện đều đáp ứng tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt, và cơ quan sẽ điều tra sự cố có thể liên quan đến lỗi an toàn".
Phản hồi yêu cầu, Tesla cho biết vấn đề an toàn của robotaxi là bí mật kinh doanh và không thể công bố. Trong khi đó, các chuyên gia cũng đặt câu hỏi về tính hiệu quả của phần mềm FSD. Công nghệ này chủ yếu phụ thuộc vào camera và AI, không có các cảm biến dự phòng như lidar và radar. Vì vậy, họ hoài nghi khả năng đảm bảo an toàn trong điều kiện sương mù, mưa lớn và ánh nắng chói.
Trước đó, từ tháng 10/2024, NHTSA đã bắt đầu điều tra các vụ va chạm liên quan đến xe Tesla sử dụng FSD trong điều kiện tầm nhìn hạn chế. Cuộc điều tra bao gồm 2,4 triệu xe Tesla trang bị phần mềm này, sau khi ghi nhận 4 vụ va chạm, trong đó có một tai nạn chết người xảy ra vào năm 2023.
Tuần trước, một nhóm các nhà lập pháp đảng Dân chủ tại Texas viết thư kêu gọi Elon Musk hoãn kế hoạch triển khai robotaxi tại bang này đến tháng 9, nhằm đảm bảo các phương tiện thực sự an toàn.
"Chúng tôi tin rằng điều này là vì lợi ích chung, vừa đảm bảo an toàn công cộng, vừa xây dựng niềm tin với hoạt động của Tesla", lá thư viết. Theo quy định, kể từ 1/9, các dịch vụ taxi tự hành muốn hoạt động tại Texas phải được bang này cấp phép, do tâm lý muốn triển khai thận trọng từ các nghị sĩ lưỡng đảng.
Dù đối diện thách thức và hoài nghi, những người ủng hộ và tin tưởng vào Musk cũng nhiều. Các cổ đông Tesla ủng hộ ông nhiều năm qua vì đã vượt qua mọi khó khăn để xây dựng một công ty xe điện thành công và kiếm được nhiều tiền trong quá trình này.
Cổ phiếu Tesla chạm đáy vào tháng 3 và phục hồi phần nào những tháng gần đây, phần lớn nhờ sự lạc quan rằng robotaxi sẽ được triển khai suôn sẻ và nhanh chóng mở rộng, thống trị ngành kinh doanh taxi tự lái. Một thập kỷ trước, giá cổ phiếu Tesla khoảng 18 USD và đóng cửa hôm 23/6 ở mức 348,68 USD.
Ngay cả những người hoài nghi như Goldstein của Morningstar cũng thừa nhận Musk đôi khi làm đúng mọi việc một cách ngoạn mục. Theo ông, tỷ phú giàu nhất thế giới đã đảo lộn ngành công nghiệp ôtô bằng cách khiến mọi người mua những chiếc xe điện đắt tiền, đưa dịch vụ Internet vệ tinh Starlink đến các vùng nông thôn và gần đây hạ cánh một tên lửa SpaceX không người lái trở lại Trái Đất.
"Có thể mốc thời gian của Musk không thực tế nhưng ông ấy đã phát triển các sản phẩm công nghệ tương lai", Goldstein nói.
Phiên An (theo Reuters, AP)