Trong bối cảnh nhu cầu mở rộng hạ tầng và nâng cấp sản xuất tăng tại nhiều địa phương, việc tiếp cận vốn với thời hạn và điều kiện phù hợp trở thành yếu tố quan trọng với doanh nghiệp. Bên cạnh tín dụng thương mại và ngân sách nhà nước, Quỹ đầu tư phát triển địa phương đang là một trong các kênh vốn bổ sung được triển khai rộng rãi.

Cơ chế hoạt động của quỹ

Quỹ đầu tư phát triển địa phương là tổ chức tài chính nhà nước, không vì lợi nhuận, do UBND cấp tỉnh thành lập. Quỹ có tư cách pháp nhân, vốn điều lệ riêng, hoạt động độc lập với ngân sách và tự chủ tài chính. Cơ sở pháp lý là Nghị định 147/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ tháng 2/2021.

Quỹ được phép cho vay trung và dài hạn, góp vốn hoặc nhận ủy thác để đầu tư các dự án thuộc danh mục phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Thời hạn cho vay tối đa 15 năm. Mức lãi suất linh hoạt theo từng dự án, trên nguyên tắc bảo toàn vốn và tích lũy để phát triển.

Doanh nghiệp muốn tiếp cận vốn cần nộp hồ sơ dự án, chứng minh năng lực tài chính và phương án hoàn vốn. Sau khi thẩm định, quỹ sẽ ký hợp đồng và giám sát dòng vốn trong suốt quá trình thực hiện.

Một số mô hình triển khai

Tính đến ngày 30/6/2023, cả nước có 42 đơn vị đang vận hành mô hình này, gồm 40 quỹ đầu tư phát triển, một công ty vốn nhà nước (HFIC) và một quỹ phát triển đất kiêm nhiệm. Theo Bộ Tài chính, đến cuối năm 2023, tổng nguồn vốn hoạt động đạt 42.623 tỷ đồng; trong đó, 22.235 tỷ đồng đã được sử dụng cho vay, đầu tư và góp vốn.

Ngoài ra, 28 quỹ còn được giao quản lý các nguồn tài chính ngoài ngân sách như Quỹ phát triển đất, Quỹ bảo vệ môi trường, Quỹ khoa học công nghệ, Quỹ bảo lãnh tín dụng... giúp địa phương huy động và phân bổ nguồn lực phát triển hiệu quả.

Gần đây, tỉnh Bắc Ninh đã thành lập Quỹ đầu tư phát triển nhằm mở rộng kênh vốn công, đồng hành cùng doanh nghiệp và phục vụ các giai đoạn tăng trưởng mới.

Trước đó, tại TP HCM, Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước (HFIC) là đơn vị triển khai mô hình này. Doanh nghiệp sau khi được duyệt vay còn có thể đăng ký chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị quyết 09/2023/NQ-HĐND.

Ở Đà Nẵng, Quỹ Đầu tư phát triển đô thị (DDIF) mới đây đã tài trợ 90 tỷ đồng cho một dự án văn phòng kết hợp căn hộ du lịch, thời hạn vay 11 năm, lãi suất 6,1% một năm. Nhiều địa phương khác như Hà Nội, Quảng Ninh cũng đang sử dụng quỹ để cấp vốn cho các lĩnh vực ưu tiên.

Bên cạnh cho vay trực tiếp, một số quỹ còn nhận ủy thác từ ngân sách, tổ chức quốc tế hoặc các chương trình phát triển chuyên đề như chuyển đổi số, năng lượng sạch, nông nghiệp công nghệ cao... giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn ưu đãi hoặc hỗ trợ kỹ thuật phù hợp định hướng dài hạn.

Các kênh vốn dành cho doanh nghiệp

Ngoài Quỹ đầu tư phát triển, doanh nghiệp có thể tiếp cận thêm các kênh vốn khác như tín dụng ngân hàng, ngân sách nhà nước hay vốn ODA để triển khai hoạt động đầu tư, sản xuất. Mỗi kênh có đặc điểm riêng về mục tiêu sử dụng và điều kiện vay.

Hoàng Đan