"Tôi tin rằng cuộc trò chuyện với Tổng thống Trump là lần tốt nhất từ trước đến nay. Đây có thể là cuộc gặp ngắn nhất, song lại sâu sắc nhất. Tôi nghĩ rằng hình thức thảo luận một - một vẫn là hiệu quả nhất. Bầu không khí khi đó rất phù hợp để đối thoại thực chất", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong phát biểu được công bố hôm 3/5.
Ông Zelensky đề cập cuộc gặp với người đồng cấp Mỹ Donald Trump tại Vatican hôm 26/4, khi hai lãnh đạo tới tham dự tang lễ của Giáo hoàng Francis. Hai Tổng thống ngồi đối mặt bên trong Vương cung Thánh đường Thánh Peter trước khi tang lễ bắt đầu và trao đổi khoảng 15 phút.
Đây là lần gặp đầu tiên giữa ông Zelensky và ông Trump kể từ cuộc đấu khẩu tại Nhà Trắng cuối tháng 2. Cuộc cãi vã này đã khiến quan hệ Mỹ - Ukraine đi xuống nghiêm trọng, Washington đã tạm ngưng viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo cho Kiev một thời gian trước khi nối lại.
Lãnh đạo Ukraine tiết lộ đã thảo luận với người đồng cấp Mỹ về vấn đề chuyển giao thêm hệ thống phòng không cho Kiev. "Tôi nói với ông ấy số lượng tổ hợp Ukraine cần. Ông ấy đáp rằng họ sẽ nghiên cứu việc này và các hệ thống đó sẽ không miễn phí", Tổng thống Zelensky cho biết.
Hai lãnh đạo cũng nhất trí rằng đạt được thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 30 ngày tại Ukraine là bước đi đúng đắn đầu tiên để tiến tới chấm dứt xung đột tại quốc gia này, theo ông Zelensky.
"Tôi tin rằng sau cuộc gặp tại Vatican, Tổng thống Trump đã bắt đầu nhìn nhận tình hình khác đi một chút. Chúng ta hãy chờ xem", Tổng thống Zelensky nói. "Đương nhiên đó là tầm nhìn và lựa chọn của ông ấy, song tôi tin rằng chúng tôi đã hành xử một cách xây dựng và chính trực. Đây là điều quan trọng".
Tổng thống Ukraine Zelensky và người đồng cấp Mỹ Trump tại Vatican hôm 26/4. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Trong phát biểu ngày 3/5, Tổng thống Ukraine còn nhắc đến thỏa thuận khoáng sản mà Washington và Kiev ký hôm 30/4. Theo thỏa thuận, hai nước sẽ thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết Mỹ - Ukraine, cho phép Washington quyền tiếp cận ưu tiên với các dự án khai thác khoáng sản mới tại Ukraine, cũng như thúc đẩy đầu tư của Washington vào hoạt động tái thiết ở quốc gia này.
Ông Zelensky cho biết ít nhất trong giai đoạn ban đầu, số tiền của quỹ sẽ được tái đầu tư và "không rời khỏi Ukraine". Ông cho biết ban giám sát kế hoạch dự kiến gồm 3 người Mỹ và 3 người Ukraine, những người này sẽ chọn ra giám đốc của dự án.
Về vấn đề an ninh trong thỏa thuận, Tổng thống Zelensky nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bổ sung hệ thống phòng không, điều vốn là một trong các yêu cầu chính của Ukraine đối với các đồng minh kể từ đầu xung đột.
"Chúng tôi đã sẵn sàng để các tổ hợp phòng không được đưa vào quỹ", ông nói.
Phó thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko trước đó cho biết bên cạnh các khoản đóng góp tài chính trực tiếp cho quỹ, Mỹ có thể sẽ cung cấp hỗ trợ mới như hệ thống phòng không.
Tổng thống Trump chưa bình luận về phát biểu của người đồng cấp Zelensky. Trong cuộc phỏng vấn phát sóng hôm 30/4, ông Trump tiết lộ đã nói với ông Zelensky tại Vatican rằng các bên có thể đạt được thỏa thuận hòa bình và hướng đến "tương lai rất tốt".
Phạm Giang (Theo Interfax Ukraine, Reuters)