Dữ liệu mới công bố từ Hiệp hội Tư vấn Tín dụng (CCS) trụ sở ở Canada cho thấy nhóm người 18-34 tuổi ở Canada đang ngày càng phụ thuộc vào nợ tín dụng và các khoản vay nóng giữa tình trạng bấp bênh về tài chính, khi họ tìm mọi cách để trang trải cuộc sống như cắt giảm chi tiêu, lập ngân sách, nhận thêm việc làm nhưng vẫn chật vật.
Trong những tháng qua, giá các mặt hàng tiêu dùng, thực phẩm, quần áo, dịch vụ ở Canada tăng đều. Các hoạt động kinh tế của nước này suy giảm trong hai tháng liên tiếp do căng thẳng thuế quan, thương mại với Mỹ, theo dữ liệu hồi tháng 7.
Theo khảo sát của công ty quản lý nợ, phục hồi tài chính Harris & Partners, gần 60% người Canada trong số 1.700 người trẻ được hỏi cho biết thu nhập không đủ để trang trải các nhu cầu thiết yếu như tiền thuê nhà, hóa đơn thực phẩm, điện nước, trong bối cảnh sinh hoạt phí ở mức cao, trong khi lương gần như không tăng.
Khi mức thu nhập không đủ, nhiều người trẻ dần phụ thuộc vào các khoản vay tín dụng ngắn hạn, lãi suất cao, các chương trình mua trước trả sau, thậm chí vay nóng chỉ để trang trải những nhu cầu thiết yếu như thực phẩm, đi lại.
Ngân hàng Trung ương Canada cuối tháng 7 quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 2,75%. Giới quan sát nhận định đây không phải tin tốt đẹp đối với người trẻ nước này, vốn đang gánh áp lực nặng nề từ các khoản nợ.
"Nhiều người trẻ Canada đã chìm trong nợ nần. Họ vay những khoản nhỏ chỉ để trang trải nhu cầu thiết yếu, nhưng các món nợ đó sẽ chất chồng theo thời gian", Peta Wales, lãnh đạo CCS, cảnh báo.
Đường phố College ở Toronto, Canada hồi tháng 4. Ảnh: Reuters
Báo cáo của CCS cho thấy số nợ không có tài sản đảm bảo của người Canada dưới 35 tuổi đã tăng 9% kể từ năm ngoái, hiện ở mức trung bình hơn 24.000 USD. Hơn 40% số nợ này được vay từ các công ty tài chính, hoặc qua hình thức mua trước trả sau (BNPL), trong khi hơn 33% phải đi vay nóng với lãi suất cao. Những con số này đã tăng đều đặn trong suốt năm qua.
"Chúng tôi nhận thấy người trẻ Canada dùng thẻ tín dụng để mua mọi thứ, từ giáo trình cho đến đồ vệ sinh cá nhân", Mason Cox, nhà tư vấn cấp cao tại CCS, cho biết. "Vấn đề là kiểu vay mượn này khiến người ta cảm thấy bình thường, cho đến khi nó không còn bình thường nữa".
CCS cũng ghi nhận lượng khách hàng dưới 35 tuổi tăng 7% từ năm 2023, hiện chiếm 25% tổng khách hàng. Hầu hết là người thuê nhà, thường không có công ăn việc làm ổn định. Nhu cầu vay tiền cao nhất đến từ các thành phố Edmonton, Vancouver, Calgary, những nơi có giá thuê nhà cao.
Tỷ lệ thất nghiệp ở Canada là 7% hồi tháng 5, với hơn 1,6 triệu người ở nước này không có việc làm. Trong khi đó, giá nhà, gồm tiền thuê và tiền trả góp thế chấp, tăng 2,9%, sau khi liên tục duy trì mức tăng trên 3% trong hơn 4 năm qua.
Carolyn Whitzman, chuyên gia nhà ở tại Đại học Toronto, cho rằng giá nhà ở nước này đã quá cao, và không thể điều chỉnh để cải thiện sức mua. "Nếu một ngôi nhà tăng giá lên hơn 300%, sau đó giảm 20%, điều đó không giúp gì cho bạn cả", bà nói.
Theo giới quan sát, sự tiện lợi và dễ dàng của dịch vụ thẻ tín dụng cũng như vay tiền, vốn chỉ cần vài cú nhấp chuột, là con dao hai lưỡi. Nhiều người không nhận ra mình đã "vung tay quá trán" cho đến khi phải tìm cách trả 5-6 khoản nợ cùng lúc.
"Đối với nhiều người, vay tiền nhanh chóng dường như là giải pháp dễ dàng nhất. Nhưng mọi lựa chọn đều có cái giá của nó", Isaiah Chan, lãnh đạo dịch vụ tại CCS, cảnh báo.
Một phụ nữ đọc sách bên ngoài Đại học British Columbia ở Vancouver, Canada, ngày 14/4. Ảnh: Reuters
Trong bối cảnh đó, nhiều người trẻ đã phải trông cậy vào sự hỗ trợ của gia đình. Theo CSS, xu hướng thanh niên Canada "cầu cứu" bố mẹ hỗ trợ trả nợ thế chấp đang gia tăng.
Báo cáo từ Hiệp hội Chuyên gia Thế chấp Canada (MPC) cho thấy 70% người mua nhà gần đây cho hay họ không thể tự mua bất động sản nếu không có hỗ trợ trả trước.
Dữ liệu thống kê cho thấy nhóm người lớn tuổi ở Canada đang gánh nhiều nợ hơn, nhưng lại không có sự gia tăng trong mua bán bất động sản hay sửa sang nhà cửa, đồng nghĩa các khoản nợ này được họ sử dụng cho mục đích khác, phần lớn là để hỗ trợ con cái.
Báo cáo năm 2024 của Ngân hàng Thương mại Hoàng gia Canada (CIBC) cho thấy việc chuyển giao tài sản giữa các thế hệ đang trở thành điều bình thường, với 31% người mua nhà lần đầu nhận "quà tặng tài chính" từ cha mẹ, với số tiền tăng mạnh từ mức dưới 60.000 USD năm 2015 lên hơn 100.000 USD hiện nay.
Đức Trung (Theo WP Canada, Financial Post, CBC)