Minh bạch trong xét chọn đề tài nghiên cứu

Đề nghị Bộ ban hành quy chế cụ thể hóa cơ chế mới, đảm bảo công khai, minh bạch, có hàng rào loại trừ triệt để tiêu cực (nếu có) trong xét duyệt đề tài nghiên cứu khoa học. Thậm chí có thể sử dụng hình thức đấu thầu trong xét chọn đề tài. Khi đề tài nghiên cứu khoa học không thành hình nhờ cơ chế xin-cho, và kinh phí đề tài không bị thất thoát do cơ chế quản lý nhiều tầng nấc, toàn bộ kinh phí chủ yếu phục vụ trực tiếp cho nhân lực trực tiếp tham gia nghiên cứu, cho mua sắm trang thiết bị hiện đại phục vụ nghiên cứu thì mới mong sản phẩm nghiên cứu thực sự có chất lượng.

Hsa

Trả lời:

Bộ Khoa học và Công nghệ cảm ơn độc giả đã quan tâm và đóng góp ý kiến liên quan đến cơ chế xét chọn và quản lý đề tài nghiên cứu khoa học.

Ý kiến của anh đã chỉ ra những vấn đề mà chúng tôi cũng đang tập trung cải cách, cụ thể như sau:

1. Về quy chế và cơ chế xét chọn đề tài: Bộ hoàn toàn đồng tình với quan điểm rằng công tác xét chọn nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH&CN) cần bảo đảm công khai, minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả. Trong những năm qua, Bộ đã hoàn thiện quy trình xét chọn nhiệm vụ KH&CN theo hướng:

* Áp dụng hình thức đặt hàng - tuyển chọn công khai trên cổng thông tin điện tử quốc gia.

- Xây dựng hội đồng chuyên gia tư vấn, có cơ chế đánh giá nhiều vòng.

-Triển khai hình thức tuyển chọn thực hiện nhiệm vụ KH&CN.

- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong toàn bộ quy trình xét chọn – nghiệm thu để tăng cường giám sát và minh bạch.

Chi tiết về việc xác định nhiệm vụ và tuyển chọn nhiệm vụ trong các Thông tư của Bộ KH&CN như: Thông tư số 06/2023/TT-BKHCN ngày 25 tháng 5 năm 2023 quy định trình tự, thủ tục xác định nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước và Thông tư số 20/2023/TT-BKHCN ngày 12 tháng 10 năm 2023 quy định tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức và cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước.

2. Về sử dụng kinh phí và phòng chống tiêu cực:

Bộ cũng nhận thức rõ rằng để có sản phẩm nghiên cứu chất lượng thì kinh phí phải đi đến đúng đối tượng, trong đó có thù lao cho nhân lực nghiên cứu, thiết bị, nguyên vật liệu và hoạt động khác.

Việc này đã được quy định cụ thể tại các văn bản hiện hành của Bộ Tài chính như Thông tư 03/2023/TT-BTC ngày 10/01/2023 quy định lập dự toán, quản lý sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước thực hiện nhiệm vụ KH&CN; Thông tư số 02/2023/TT BKHCN ngày 08/5/2023 hướng dẫn một số nội dung chuyên môn phục vụ công tác xây dựng dự toán thực hiện nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước; Thông tư số 109/2016/TT-BTC ngày 30/6/2016 của Bộ Tài chính quy định lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí thực hiện các cuộc điều tra thống kê, Tổng điều tra thống kê quốc gia; Thông tư số 04/2015/TT-BKHCN ngày 11/3/2015 của Bộ KH&CN quy định việc kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh và chấm dứt hợp đồng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước và các thông tư khác có liên quan...

- Mở rộng cơ chế khoán, giảm tối đa các tầng nấc trung gian, hạn chế gây thất thoát và làm chậm tiến độ.

- Tăng quyền tự chủ - tự chịu trách nhiệm cho tổ chức chủ trì nhiệm vụ, đồng thời tăng cường hậu kiểm và công khai hóa kết quả tài chính - chuyên môn. Bộ cũng đang phối hợp với các cơ quan liên quan để tiếp tục sửa đổi quy định theo hướng đơn giản hóa thủ tục nhưng siết chặt hậu kiểm, qua đó ngăn chặn tiêu cực và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước.

3. Về minh bạch và trách nhiệm giải trình:

Trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục:

- Xây dựng cơ sở dữ liệu mở về toàn bộ vòng đời của đề tài (từ đăng ký đến nghiệm thu);

-Tăng cường vai trò giám sát xã hội, sự tham gia của chuyên gia độc lập, cộng đồng khoa học;

- Tiếp nhận và xử lý kịp thời mọi phản ánh từ nhà khoa học và người dân về dấu hiệu bất thường trong hoạt động KH&CN.

Một lần nữa, trân trọng cảm ơn anh đã đưa ra đề xuất rất xác đáng. Đây chính là nguồn động lực quan trọng để Bộ tiếp tục cải cách thể chế, xây dựng hệ sinh thái khoa học - công nghệ ngày càng minh bạch, hiệu quả và phục vụ thực chất cho sự phát triển của đất nước.

Bộ Khoa học và Công nghệ