"Malaysia đang hỗ trợ giám sát bằng vệ tinh. Đã có thỏa thuận giữa các bên rằng quá trình giám sát này sẽ do tùy viên quốc phòng Malaysia điều phối. Tùy viên quốc phòng của chúng ta, cùng các nước ASEAN, đang giữ vai trò giám sát từ xa", Thủ tướng Anwar Ibrahim nói trong phiên chất vấn trước quốc hội Malaysia hôm nay.
Ông Anwar nói rằng Malaysia sẵn sàng gửi đoàn giám sát đến biên giới Thái Lan - Campuchia nếu hai nước đề nghị. Tuy nhiên, hiện diện quân sự của bên thứ ba trên thực địa có cần thiết hay không sẽ phụ thuộc vào kết quả vòng đàm phán của Ủy ban Biên giới Chung Thái Lan - Campuchia, diễn ra ở Malaysia trong tuần này.
"Cho đến nay, tình hình vẫn trong tầm kiểm soát, dù rất căng thẳng và nhạy cảm", ông Anwar nói.
Thủ tướng Anwar Ibrahim phát biểu tại tòa nhà quốc hội Malaysia ngày 5/8. Ảnh: Bernama
Phái đoàn Thái Lan và Campuchia đã đến Malaysia ngày 4/8, bắt đầu chuẩn bị cho cuộc họp Ủy ban Biên giới Chung. Buổi họp cấp bộ trưởng giữa hai phái đoàn dự kiến diễn ra ngày 7/8, tròn 10 ngày thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực. Các đại diện Malaysia, Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục giữ vai trò quan sát viên, tương tự cuộc đàm phán ngừng bắn ngày 28/7.
Ông Anwar cho biết Thái Lan và Campuchia đã đề nghị Malaysia tiếp tục làm trung gian hòa giải đến khi đạt được giải pháp cho xung đột biên giới, kể cả sau khi Malaysia kết thúc nhiệm kỳ Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2025.
"Chúng tôi ban đầu đặt mục tiêu tìm được giải pháp cho xung đột trong vòng ba tháng. Tuy nhiên, giống như mọi cuộc đàm phán, chúng ta cần chuẩn bị tinh thần không đảm bảo tiến độ như kỳ vọng. Điều quan trọng là các bên vẫn tạo được bước tiến, thông qua lệnh ngừng bắn và cam kết tìm kiếm giải pháp", ông nói.
Thủ tướng Malaysia nhấn mạnh quá trình này cần đảm bảo vai trò trung tâm của ASEAN, tránh ảnh hưởng từ bên ngoài khu vực. Ông cho rằng mọi đề nghị sắp tới về lực lượng giám sát hoặc gìn giữ hòa bình tại biên giới Thái Lan - Campuchia chỉ nên bao gồm các thành viên ASEAN.
"Chúng tôi muốn tránh can dự trực tiếp từ các cường quốc. ASEAN cần giữ vai trò chủ động trong quá trình đàm phán", Thủ tướng Anwar nói, thêm rằng ông ủng hộ Mỹ và Trung Quốc hỗ trợ về phương diện hậu cần nhưng cần đảm bảo trung lập.
Thanh Danh (Theo Malay Mail, Fresh News, Channel NewsAsia)