Quân đội Mỹ rạng sáng 22/6 tiến hành chiến dịch "Búa Đêm", huy động khoảng 125 máy bay các loại, gồm 7 oanh tạc cơ tàng hình B-2, hơn 50 máy bay tiếp dầu, cùng nhiều tiêm kích và trinh sát cơ. Mục tiêu là 3 cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran, trong đó mũi tấn công chủ yếu của phi đội B-2 là nhà máy làm giàu uranium Fordow nằm sâu trong lòng núi.
"Chúng tôi không phát hiện quả đạn nào nhắm vào biên đội máy bay Mỹ trong quá trình tiến vào và thoát ly khỏi không phận Iran. Tiêm kích của họ không cất cánh, dường như các hệ thống phòng không Iran không thấy lực lượng Mỹ. Chúng tôi luôn duy trì tính bất ngờ trong suốt nhiệm vụ", Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Dan Caine cho biết trong báo cáo về chiến dịch.
Giới chuyên gia quân sự nhận định có nhiều nguyên nhân giúp lực lượng Mỹ dễ dàng hoạt động trên vùng trời Iran như vậy.
Oanh tạc cơ B-2 đậu tại căn cứ Whiteman, Missouri sau nhiệm vụ không kích Iran hôm 22/6. Ảnh: USAF
"Oanh tạc cơ B-2 có thiết kế đặc biệt, giúp nó gần như tàng hình hoàn toàn trước radar đối phương. Mẫu phi cơ này rất khó bị hệ thống phòng không đối phương phát hiện, nhất là khi không sử dụng thiết bị liên lạc vô tuyến và bay ở độ cao nhỏ", biên tập viên Chris Panella của trang tin Business Insider nhận định.
Dòng oanh tạc cơ này được ứng dụng thiết kế cánh bay với nhiều góc cạnh, vỏ ngoài liền mạch và không có những mối nối như máy bay truyền thống, phủ vật liệu hấp thụ sóng radar cùng nhiều công nghệ khác nhằm hạn chế tối đa khả năng lộ diện trước radar.
Diện tích phản xạ radar thực sự của B-2 chưa bao giờ được công bố, nhưng các chuyên gia nhận định nó tương đương với một con chim. "Với kíp vận hành radar, tín hiệu phản xạ của B-2 không giống oanh tạc cơ chiến lược với sải cánh hơn 52 m", Panella nói thêm.
Một lý do khác là lưới phòng không Iran đã hứng chịu thiệt hại nặng nề do xung đột với Israel trong suốt 10 ngày trước đó. Nhiều hệ thống tên lửa và radar cảnh giới hiện đại của Iran đã bị tình báo Israel phá hủy trong trận tập kích phủ đầu rạng sáng 13/6, hàng loạt tổ hợp phòng không cũng hứng đòn trong những ngày sau đó.
Quân đội Israel ngày 16/6 tuyên bố "chiếm được ưu thế trên không toàn diện" ở nhiều khu vực tại Iran, trong đó có thủ đô Tehran.
Cơ sở hạt nhân Fordow của Iran sau đòn không kích của Mỹ ngày 22/6. Ảnh: Maxar
Lầu Năm Góc cho biết trong lúc oanh tạc cơ B-2 hướng đến cơ sở hạt nhân Iran, các tiêm kích yểm trợ đã bay phía trước để truy tìm chiến đấu cơ và hệ thống phòng không đối phương. "Đội hộ tống đã sử dụng vũ khí chế áp tốc độ cao để bảo đảm an toàn cho lực lượng tấn công. Các tiêm kích đã đánh phủ đầu nhằm vào những mối đe dọa phòng không tiềm năng của Iran", tướng Caine cho hay.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ không đề cập cụ thể khí tài, song dường như ám chỉ tên lửa diệt radar AGM-88. Điều này đồng nghĩa tiêm kích Mỹ có thể đã chủ động tập kích các trận địa phòng không Iran trên hành trình tới cơ sở hạt nhân, khiến đối phương không thể nhắm mục tiêu vào biên đội B-2.
"Địa hình đồi núi xung quanh cơ sở Fordow và Natanz cũng tạo ra khoảng mù với radar mặt đất. Mỹ cũng cố tình tiến hành chiến dịch vào giữa đêm nhằm gây khó khăn cho lực lượng phòng thủ Iran", Panella nhận định.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tuyên bố chiến dịch "Búa Đêm" đã khiến cả thế giới bất ngờ.
Để làm được điều này, Washington đã áp dụng chiến thuật nghi binh từ trước khi lực lượng của họ xâm nhập không phận đối phương. Hành động của Mỹ bắt đầu khi Tổng thống Donald Trump nêu thời hạn hai tuần để ra quyết định có tấn công Iran hay không, ám chỉ rằng chiến dịch sẽ không diễn ra trong tương lai gần. Trên thực tế, cuộc tấn công diễn ra sau đó chỉ vài ngày.
Một biên đội B-2 bay về hướng tây, qua Thái Bình Dương và hướng tới đảo Guam để làm nhiệm vụ nghi binh. Trong khi đó, mũi tấn công thật sự gồm 7 chiếc B-2 bay về hướng đông và xâm nhập vùng trời Iran, ném bom xuống cơ sở hạt nhân Fordow và Natanz.
Tướng Caine cho biết chỉ có số ít lãnh đạo chủ chốt tại thủ đô Washington và Bộ tư lệnh Trung tâm, đơn vị đặc trách hoạt động của lực lượng Mỹ tại Trung Đông, biết về động thái này để đảm bảo tính bất ngờ.
Hành trình di chuyển của các oanh tạc cơ B-2 tập kích Iran. Bấm vào ảnh để xem chi tiết
Không quân Mỹ hiện vận hành 18 máy bay B-2, nhưng thường chỉ có 11-12 chiếc đạt khả năng sẵn sàng chiến đấu, số còn lại phải nằm xưởng bảo dưỡng.
7 oanh tạc cơ B-2 tham gia không kích và số lượng chưa xác định máy bay nghi binh khiến "Búa Đêm" là chiến dịch có quy mô lớn nhất trong lịch sử của dòng máy bay này. Các oanh tạc cơ đã thả 14 bom xuyên hầm GBU-57 vào hai cơ sở hạt nhân Fordow và Natanz tại Iran. Một tàu ngầm Mỹ tại Trung Đông cũng khai hỏa hơn 24 tên lửa hành trình Tomahawk nhằm vào tổ hợp Isfahan.
Tổng thống Trump mô tả chiến dịch "Búa Đêm" là thành công lớn, nhưng mức độ ảnh hưởng thực tế đối với chương trình hạt nhân Iran vẫn là dấu hỏi lớn. Washington chưa thể xác định tình trạng các công nghệ hạt nhân chủ chốt và kho uranium làm giàu của Tehran. Phần lớn đội ngũ nhà khoa học hạt nhân Iran dường như đã được sơ tán trước khi cuộc không kích diễn ra.
Giới chức Mỹ và Israel những ngày qua nhiều lần khẳng định cuộc tập kích đã giáng đòn mạnh vào chương trình hạt nhân Iran, trong đó có ý kiến cho rằng "kế hoạch chế tạo bom hạt nhân" của Tehran sẽ bị chậm lại ít nhất vài năm. Tuy nhiên, truyền thông Mỹ dẫn báo cáo sơ bộ của tình báo nước này cho rằng chiến dịch "Búa Đêm" chỉ khiến chương trình hạt nhân Iran đi lùi vài tháng.
Phạm Giang (Theo Business Insider, Reuters, AFP)