Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) ngày 23/6 ra tuyên bố cho biết họ đã tiến hành cuộc tấn công tên lửa "mạnh mẽ và hủy diệt" vào căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar cùng một căn cứ khác tại Iraq, nhằm trả đũa vụ tập kích các cơ sở hạt nhân nước này do Mỹ thực hiện cuối tuần trước.
"Iran sẽ không bao giờ cho phép bất cứ hành vi nào chống lại toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền hay an ninh quốc gia của mình", IRGC cho biết.
Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran cho hay số tên lửa phóng vào căn cứ Al Udeid tương ứng với số bom mà Mỹ đã sử dụng để không kích các cơ sở hạt nhân Iran. Hội đồng không nêu chi tiết, nhưng Mỹ đã ném tổng cộng 14 quả bom GBU-57 vào hai cơ sở hạt nhân Iran hồi cuối tuần.
Video được đăng trên mạng xã hội cho thấy nhiều tên lửa xuất hiện trên bầu trời thủ đô Doha của Qatar, trong khi hệ thống phòng không kích hoạt để đánh chặn, gây ra một số tiếng nổ lớn.
Tên lửa xuất hiện trên bầu trời Doha, Qatar. Video: X/@IranMilitary_ir
Bộ Quốc phòng Qatar xác nhận hệ thống phòng không của họ đã "đánh chặn thành công" cuộc tập kích tên lửa nhắm vào căn cứ không quân Al Udeid, thêm rằng sự việc không gây ra bất cứ thương vong nào.
Bộ Ngoại giao Qatar lên án Iran vì cuộc tập kích này, cho rằng đây là hành động "vi phạm trắng trợn chủ quyền và không phận Qatar".
"Chúng tôi bảo lưu quyền đáp trả trực tiếp, phù hợp với bản chất và quy mô của đòn tập kích này, theo quy định của luật pháp quốc tế", Majed Al-Ansari, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Qatar, cho hay.
Một quan chức an ninh Iraq nói với AP rằng tên lửa Iran cũng nhắm vào căn cứ Ain al-Assad, nơi có lực lượng Mỹ đồn trú ở miền tây Iraq. Hiện chưa rõ cuộc tấn công này có gây ra thiệt hại với căn cứ Ain al-Assad hay không.
Hai quan chức Mỹ giấu tên nói với CNN rằng quân đội Mỹ đã giám sát chặt chẽ những tên lửa này khi chúng trên hành trình bay từ Iran tới Qatar và Iraq. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine được cho là đã tới Phòng Tình huống ở Nhà Trắng để ứng phó với đòn tập kích của Iran.
Al Udeid là căn cứ lớn nhất của Washington ở Trung Đông, nơi Mỹ bố trí khoảng 10.000 binh sĩ đồn trú. Tổng thống Donald Trump đã tới thăm căn cứ này hồi tháng trước.
Đại sứ quán Mỹ tại Qatar cũng đã gửi tin nhắn cho công dân ở nước này, kêu gọi họ trú ẩn tại chỗ tới khi có thông báo mới. Tin nhắn còn lưu ý người dân cần "hết sức thận trọng" trước nguy cơ Iran tập kích trả đũa.
Vị trí Iran và căn cứ Al Udeid ở Qatar. Đồ họa: CNN
Căn cứ không quân Al Udeid là trung tâm điều phối trọng yếu cho các chiến dịch quân sự Mỹ ở Trung Đông. Căn cứ có một trong những đường băng quy mô nhất ở vùng Vịnh với chiều dài lên đến 3.800 m và đủ sức chứa 120 phi cơ các loại.
Al Udeid là nơi đặt trụ sở tiền tuyến của Không lực Bộ chỉ huy Trung tâm Mỹ, Trung tâm Chiến dịch Không gian và Không quân Hỗn hợp (CAOC) cùng Không đoàn Viễn chinh 379. Theo không quân Mỹ, CAOC chịu trách nhiệm giám sát hoạt động của không lực Mỹ ở gần như toàn bộ khu vực Trung Đông.
Đòn tập kích vào căn cứ Al Udeid được tiến hành một ngày sau khi Mỹ ném bom, phóng tên lửa vào ba cơ sở hạt nhân của Iran. Các lãnh đạo Iran tuyên bố đây là hành động trái luật pháp quốc tế và khẳng định sẽ đáp trả.
Tuy nhiên, NYTimes dẫn lời ba quan chức Iran giấu tên cho hay Tehran đã thông báo trước với Doha về đòn tập kích, nhằm giảm thiểu thương vong.
Theo đó, Iran muốn tung đòn đáp trả mang tính biểu tượng với cuộc không kích của Mỹ, nhưng cũng muốn đảm bảo hai bên có thể dễ dàng hạ nhiệt căng thẳng. Điều này tương tự những gì đã diễn ra năm 2020, khi Iran thông báo cho Iraq trước khi phóng tên lửa vào một căn cứ Mỹ ở miền bắc nước này để trả đũa vụ hạ sát tướng Qasem Soleimani.
Ngọc Ánh (Theo CNN, AFP, Guardian)