Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực 1 đang phối hợp với Bộ Chỉ huy quân sự TP Huế rà soát thủ tục, giải phóng mặt bằng để tháo dỡ 26 lô cốt, 2 hầm ẩn nấp, 2 vọng gác, một trận địa phòng không trong kinh thành Huế và 9 công trình chiến đấu tại trấn Hải Thành, Văn Miếu - Võ Miếu.
Trong ảnh là lô cốt nằm ở góc tây nam trên di tích Thượng Thành Huế. Thượng Thành là dải đất dài bao bọc kinh thành Huế, được xây đắp dưới thời vua Gia Long và hoàn thiện dưới thời vua Minh Mạng. Ngoài 24 pháo đài xây dựng bốn phía trên Thượng Thành, triều Nguyễn còn xây Quan Tượng Đài ở góc tây nam để theo dõi thiên văn.
Hệ thống lô cốt trên Thượng Thành và bên trong kinh thành Huế được quân đội Mỹ xây dựng từ năm 1957 đến 1975, thường có lỗ châu mai để súng ống từ phía trong bắn ra ngoài, có nắp và có nơi nghỉ ngơi cho quân sĩ. Mục đích chủ yếu của lô cốt là phòng thủ. Trong ảnh là lô cốt nằm dưới cửa Hữu hay còn gọi là cửa Tây Nam của kinh thành Huế.
Lô cốt xây dựng sát với vọng lâu cửa Hữu gây ảnh hưởng đến việc trùng tu và làm xấu di tích.
Hệ thống lô cốt được xây dựng bằng bêtông cốt thép, tương phản với kiến trúc gạch vồ của di tích Thượng Thành.
Một số lô cốt cũ trước đây từng được người dân sống trên Thượng Thành sử dụng làm nhà ở hoặc nhà vệ sinh. Sau khi các hộ dân di dời, nhiều lô cốt thành tụ điểm hút chích của người nghiện ma túy.
Lô cốt nằm trên di tích Tây Thành thủy quan ở phường Phú Xuân. Dưới triều Nguyễn, Tây Thành thủy quan cùng Đông Thành thủy quan là hai cửa đường thủy vào kinh thành Huế thông qua sông Ngự Hà.
Nhiều năm qua, lô cốt ở Tây Thành thủy quan vô hình đã làm ảnh hưởng đến cảnh quan di tích Thượng Thành.
Lô cốt ở phía Tây di tích Thượng Thành bị cỏ dại che khuất. Bộ Chỉ huy quân sự Huế cùng Bộ Tư lệnh Quân khu 4 đã khảo sát và đánh giá hệ thống lô cốt do quân đội Mỹ xây dựng thời chiến tranh không còn hiệu quả trong việc phòng thủ quốc phòng, làm ảnh hưởng cảnh quan di tích triều Nguyễn.
Lô cốt ở Đông Thành thủy quan được giữ nguyên sau khi mặt phía Đông của Thượng Thành được trùng tu. Việc tồn tại lô cốt làm lối đi bộ trên di tích đoạn phía Đông bị bó hẹp.
Một số khu vực trên Thượng Thành ở phía Đông và phía Tây chưa giải tỏa mặt bằng, lô cốt bị cây xanh che khuất.
Một số khu vực Thượng Thành ở phía Đông và phía Tây đang được Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế trùng tu. Theo kế hoạch, sau khi các lô cốt được tháo dỡ, Trung tâm sẽ tu bổ các khu vực này.
Trước đó, để bảo tồn, tôn tạo hệ thống kinh thành Huế, trả lại giá trị nguyên trạng như dưới triều Nguyễn, TP Huế đã di dời dân cư, giải phóng mặt bằng những công trình xây dựng sau này. Theo kế hoạch, 4.915 hộ dân với 2.233 hộ chính và 2.682 hộ phụ được dời khỏi di tích với tổng kinh phí gần 1.890 tỷ đồng.
Võ Thạnh