Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang gây sức ép để Đại học Harvard chấp nhận thỏa thuận nộp phạt, nhằm chấm dứt hàng loạt cuộc điều tra liên bang về nghi vấn tư tưởng bài xích Do Thái trong khuôn viên trường. Mức phạt có thể cao hơn nhiều so với số tiền 200 triệu USD mà Đại học Columbia tuần qua đồng ý bỏ ra để dàn xếp với chính quyền liên bang, theo hai nguồn thạo tin tiết lộ với AP ngày 29/7.
Các nỗ lực đàm phán này diễn ra song song với vụ kiện của Harvard tại bang Massachusetts, nhằm khôi phục quyền tiếp cận hàng tỷ USD tài trợ nghiên cứu liên bang đang bị chính quyền Tổng thống Trump "đóng băng".
Các nguồn thạo tin cho biết bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt các cuộc điều tra liên quan đến cáo buộc bài Do Thái trong khuôn viên trường đều có thể lên đến hàng trăm triệu USD. Một nguồn tin tiết lộ Harvard đã thể hiện thiện chí, sẵn sàng chấp nhận bỏ ra 500 triệu USD để dàn xếp.
Các lãnh đạo trường Harvard chưa đưa ra bình luận chính thức về thông tin này. Tổng thống Trump tuần trước tuyên bố trường "muốn dàn xếp", nhưng cho rằng trường này đang "xử lý tình huống" không tốt bằng Đại học Columbia.
Sinh viên, giảng viên Đại học Harvard biểu tình tại thành phố Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ ngày 17/1. Ảnh: AP
Đại học Columbia hôm 23/7 tuyên bố đạt thỏa thuận hơn 220 triệu USD để khôi phục nguồn tài trợ liên bang sau nhiều tháng đàm phán, trong đó trường sẽ trả 200 triệu USD cho chính phủ trong vòng ba năm và bỏ ra thêm 21 triệu USD để dàn xếp các cuộc điều tra.
Chính quyền Trump đang sử dụng thỏa thuận với Columbia làm khuôn mẫu cho các trường đại học khác, trong đó các khoản phạt tài chính được coi là điều kiện then chốt. Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon gọi thỏa thuận với Columbia là "lộ trình mẫu" cho các trường khác, khẳng định thỏa thuận sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa trong toàn ngành giáo dục đại học và thay đổi văn hóa học đường trong nhiều năm tới.
Trước đây, điều tra về quyền dân sự do Bộ Giáo dục Mỹ tiến hành thường kết thúc với những thỏa thuận tự nguyện thay đổi quy định nội bộ của nhà trường, hiếm khi kèm theo các khoản tiền phạt. Ngay cả khi chính phủ từng áp dụng các hình phạt tài chính, con số này vẫn nhỏ hơn rất nhiều so với chủ trương của chính quyền Trump.
Năm ngoái, Bộ Giáo dục Mỹ phạt Đại học Liberty 14 triệu USD do không báo cáo các vụ phạm tội trong khuôn viên trường. Đây là mức phạt cao nhất từng áp dụng theo Đạo luật Clery về an toàn học đường. Năm 2019, Đại học Bang Michigan bị phạt 4,5 triệu USD vì tắc trách trong xử lý những cáo buộc lạm dụng tình dục.
Mỹ đang điều tra tại hàng chục trường đại học với cáo buộc bài xích Do Thái hoặc phân biệt đối xử thông qua các chính sách đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI). Một số trường bị đóng băng tài trợ liên bang tương tự Harvard, trong đó có hơn một tỷ USD tại Đại học Cornell và 790 triệu USD tại Đại học Northwestern.
Thanh Danh (Theo AP, TOI)