Nhiều phụ huynh nhận thấy học thêm, dạy thêm là hay nhưng cũng nhiều phụ huynh cho rằng học thêm, dạy thêm là không hay. Suốt nhiều thập kỷ, vấn đề dạy thêm - học thêm được giải quyết trong loay hoay, nhưng tôi thấy vẫn chưa thực sự ổn.
Tôi nhận thấy có vài vấn đề như sau:
Thứ nhất, nhu cầu học thêm: Có những học sinh sở hữu "cái đầu" mà khi thầy cô đặt vấn đề thì giải quyết được ngay, có học sinh thầy cô phải dùng hình ảnh mới nắm bắt được. Lại có những học sinh sở hữu cái đầu đã lĩnh hội được kiến thức rồi nhưng sau một thời gian lại quên mất... Do đó, chúng ta cần phải tổ chức dạy thêm để bổ sung và phát triển kiến thức cho học sinh.
Thứ hai, vì sao việc dạy thêm giúp thầy cô có thêm động lực để tìm tòi nghiên cứu phát triển kiến thức và phương pháp giảng dạy? Vì con đường nhận thức bắt đầu từ thực tiễn đến tư duy rồi trở về thực tiễn.
Trong khi ở trên lớp thời gian tương tác giữa thầy và trò quá ít nên thầy cô ít gặp được những vấn đề cần nghiên cứu mở rộng, còn khi tham gia dạy thêm thì thầy cô bắt gặp được vô tận những vấn đề cần nghiên cứu để phát triển kiến thức và phương pháp giảng dạy.
Thứ ba, các giải pháp quản lý để việc học thêm, dạy thêm được "hoàn hảo":
Thầy cô dạy thêm không được ra đề kiểm tra, mà để Sở giáo dục ra đề kiểm tra, dựa vào kết quả bài kiểm tra để đánh giá thầy và trò. Theo tôi, giải pháp này thỏa lòng "giáo viên được dạy thêm nhưng không ép học sinh đi học thêm".
Nếu giáo viên dạy thêm không ra đề kiểm tra thì học sinh không có cảm giác bị ép buộc đi học thêm. Mặt khác, nếu dựa vào kết quả bài kiểm tra để đánh giá thầy và trò thì thầy phải hết mình trên bục giảng, không giấu bớt kiến thức. Điều đó cũng làm cho học sinh có cảm giác không bị ép buộc đi học thêm.
Giáo viên dạy thêm không nên dạy trước chương trình vì điều đó làm "thủ tiêu" khả năng tư duy của học sinh, làm cho học sinh chủ quan khi ở trên lớp và giành công việc của thầy cô đứng lớp.
Khi học sinh đã biết trước kiến thức rồi thì thầy cô đứng lớp giảng bài học sinh không muốn nghe nữa. Tư tưởng "biết rồi, khổ lắm, nói mãi" nên làm việc riêng, lấy môn khác để học, thầy cô phê bình thì không vui làm cho tâm hồn trò và thầy cách xa, mất đi kỷ niệm đẹp trong đời học sinh.
Cấu trúc ra đề kiểm tra:
- Nêu khái niệm và viết công thức: 6 điểm.
- Phối hợp các công thức, phối hợp các khái niệm: 2 điểm.
- Dạng toán mới chưa từng có trong sách vở nào nhưng dựa vào lý thuyết trong chương trình kèm theo khả năng tư duy để giải quyết được: 2 điểm.
Ví dụ: Vì sao khi chặt chéo thân cây thì dễ còn chặt theo hướng vuông góc với thân cây thì khó? Câu hỏi này dựa vào đặc điểm của các lực cơ học sẽ giải quyết.
Tôi nghĩ rằng nếu có cách nhìn nhận về việc dạy thêm, học thêm và thực hiện các giải pháp quản lý như trên thì có lẽ than phiền về việc dạy thêm, học thêm sẽ không còn.
Lê Minh Trí