Việc quay phim, chụp hình là hoạt động rất phổ biến hiện nay trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, pháp luật chỉ điều chỉnh việc quay phim, chụp hình, đăng tải, lan truyền, phổ biến video, ảnh chụp khi nó gây phương hại đến lợi ích của cá nhân, tổ chức, nhà nước, lợi ích công cộng... được pháp luật bảo vệ.
Pháp luật quy định rất cụ thể các trường hợp cấm quay phim, chụp ảnh khi liên quan đến:
- Quyền của cá nhân đối với hình ảnh (việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý theo khoản 1 Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015); Quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình (Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015).
- Bí mật nhà nước (Điều 5 Luật Bảo vệ bí mật nhà nước 2018).
- Hành vi bị cấm trên không gian mạng (Điều 8 Luật An ninh mạng 2018) gồm: Hành vi quy định tại khoản 1 Điều 18 của Luật này; Tổ chức, hoạt động, câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc; Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; Hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm ô, đồi trụy, tội ác; phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng; Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội...
- Các khu vực khác bị cấm quay phim, chụp hình theo quy định của cơ quan có thẩm quyền...
>>Có được 'bóc phốt' công ty bùng lương sinh viên lên mạng xã hội?
Như vậy, căn cứ các quy định nói trên, việc quay video người khác ẩu đả nhưng nhằm mục đích ghi lại làm căn cứ để cơ quan chức năng giải quyết vụ việc thì hoàn toàn khác việc quay video để nhằm kích động bạo lực, gây hấn, thách thức đối phương, làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự, gây hoang mang trong xã hội.
Đối với việc đăng tải video với mục đích cảnh báo mọi người hoặc để phân tích một tình huống giao thông thì hoàn toàn có thể, không bị pháp luật cấm. Tuy nhiên, nội dung video phải tuân thủ các quy định nói trên.
Như vậy, có thể thấy động cơ, mục đích của việc quay phim, chụp ảnh liên quan mật thiết đến tính chất pháp lý của hành vi đăng tải video, ảnh chụp đưa lên mạng xã hội nói riêng và các phương tiện truyền thông nói chung. Việc đăng tải hình ảnh, video trái quy định của pháp luật thì tùy theo tính chất, mức độ có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Luật sư Nguyễn Thị Phương
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội