Trước áp lực già hóa dân số, gánh nặng bệnh mạn tính và chi phí y tế ngày càng cao, các chuyên gia cho rằng đã đến lúc phải thay đổi cách tiếp cận: thay vì bệnh phát sinh mới điều trị, cần chú ý mô hình chủ động, lấy dự phòng là trọng tâm. Bước đi này vừa xây dựng cộng đồng khỏe mạnh, vừa đảm bảo hệ thống chăm sóc sức khỏe, phúc lợi xã hội vận hành bền vững trong tương lai.
Mô hình dự phòng với tiêm chủng trọn đời được xem là chìa khóa giúp xây dựng cộng đồng khỏe mạnh hơn. Ảnh: Shutterstock
Chủng ngừa - nền tảng của chiến lược dự phòng
Tiêm chủng không chỉ dành cho trẻ em mà còn giúp bảo vệ mọi người ở mọi giai đoạn cuộc đời. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thúc đẩy cách tiếp cận chăm sóc sức khỏe suốt vòng đời, trong đó có tiêm chủng để bảo vệ sức khỏe liên tục - từ trẻ nhỏ, nhóm trưởng thành đến người lớn tuổi. Tiêm chủng được xem là một trong những biện pháp can thiệp y tế công cộng hiệu quả, chỉ xếp sau nước sạch về phòng ngừa bệnh tật.
Hiện công nghệ vaccine được đổi mới liên tục, góp phần củng cố chiến lược dự phòng - từ vaccine tái tổ hợp, adjuvant (chất bổ trợ), nền tảng mới mRNA đến loạt công nghệ phân phối (MAPS). Trong đó, kết hợp bổ trợ trong vaccine có thể tăng cường khả năng sinh miễn dịch của các kháng nguyên và tạo ra vaccine dành cho nhóm dễ tổn thương.
Tuy nhiên, chiến lược tiêm chủng trọn đời chỉ đạt hiệu quả khi mỗi người, có kế hoạch tiêm chủng và khả năng tiếp cận vacccine được cá nhân hóa, phù hợp từng giai đoạn cuộc đời (dưới sự tư vấn của bác sĩ).
Yếu tố trên cần dựa vào việc đánh giá nguy cơ riêng như độ tuổi, lối sống... Cách tiếp cận này không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe, mà còn thúc đẩy quá trình lão hóa khỏe mạnh, duy trì tính bền vững của hệ thống y tế qua việc giảm chi phí chăm sóc.
Vai trò của bác sĩ và cộng đồng
Bác sĩ và nhân viên y tế giữ vai trò quan trọng trong chiến lược chuyển đổi sang y tế dự phòng. Với sự đồng hành của chuyên gia y tế, mỗi cá nhân cũng cần chủ động hơn: thường xuyên khám sàng lọc định kỳ, trao đổi với bác sĩ để xây dựng kế hoạch chủng ngừa trọn đời, cập nhật lịch tiêm phù hợp độ tuổi và tình trạng sức khỏe thay vì chờ bệnh mới điều trị. Điều này vừa bảo vệ bản thân, vừa giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.
Bên cạnh đó, cộng đồng giữ vai trò lan tỏa. Lời khuyên từ bạn bè, gia đình hay hàng xóm - nhóm vốn gần gũi, thường mang lại sự tin cậy với nhiều người. Nói cách khác, bác sĩ là người khởi động, cộng đồng sẽ truyền đi thông điệp. Khi niềm tin được củng cố cả ở cá nhân lẫn tập thể, dự phòng mới trở thành lựa chọn bền vững.
Sự đồng hành của người thân cũng góp phần nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe chủ động. Ảnh: Shutterstock
Chuyển đổi từ "chăm sóc người bệnh" sang "chăm sóc sức khỏe chủ động" cũng là một trong những mục tiêu hàng đầu của GSK, hướng đến thiết lập phòng ngừa là tiêu chuẩn chăm sóc.
Cụ thể, GSK tiếp cận dự phòng bằng thông điệp gần gũi, góp phần tăng sự kết nối cảm xúc với cộng đồng, từ đó thúc đẩy hành động thực tế. Đơn cử, MV Dấu yêu ra mắt hồi tháng 7 kêu gọi mọi lứa tuổi chủ động chăm sóc, bảo vệ người thân.
Chủng ngừa không chỉ là chiến lược y tế, mà còn là trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Chủ động phòng bệnh là cách cùng nhau xây dựng cộng đồng khỏe mạnh mai sau.
Lan Anh