Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 24/7 tới thăm trụ sở Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ở thủ đô Washington và cùng Chủ tịch Fed Jerome Powell kiểm tra quá trình cải tạo tòa nhà. Khi phát biểu với các phóng viên sau chuyến thăm, Tổng thống Trump đã khiến ông Powell sững sờ khi cáo buộc dự án đội vốn.
"Chúng tôi đã xem xét và có vẻ chi phí là 3,1 tỷ USD, đã tăng một chút, hoặc là rất nhiều. Từ 2,7 tỷ USD và giờ là 3,1 tỷ USD", ông Trump nói. Chủ tịch Powell, vốn nổi tiếng với vẻ ngoài điềm tĩnh, tỏ ra ngạc nhiên, liên tục lắc đầu rồi quay sang nhìn Tổng thống Trump với ánh mắt khó hiểu. "Tôi không biết thông tin này. Tôi chưa nghe ai ở Fed nói về mức chi phí đó", ông Powell ngắt lời.
Ông Trump, Powell lời qua tiếng lại về chi phí cải tạo trụ sở Fed. Video: Guardian
Ông Trump sau đó rút ra tờ giấy được gấp gọn trong túi áo và đưa cho Chủ tịch Fed. Có vẻ như ông Powell không lường trước tình huống này và phải xem xét tờ giấy rất kỹ, trước khi phát hiện ra rằng chi phí dự án cao như vậy vì ông Trump đã tính cả quá trình cải tạo tòa nhà Martin, vốn đã hoàn thành.
Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Mỹ khiến người đối diện không kịp trở tay với chiến thuật tạo bất ngờ của mình. Hồi tháng 5, khi tiếp Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa ở Phòng Bầu dục, ông Trump bất ngờ yêu cầu tắt đèn trong phòng.
Trong lúc ông Ramaphosa và các phóng viên trong phòng ngơ ngác, Tổng thống Trump yêu cầu nhân viên Nhà Trắng phát một video 4 phút lên màn hình, nói rằng đây là "bằng chứng cho thấy các chính trị gia Nam Phi da đen kêu gọi đàn áp người da trắng".
"Ngài cho phép họ chiếm đất và sát hại nông dân da trắng. Và khi họ sát hại nông dân da trắng, họ không phải chịu hậu quả gì", ông Trump nói.
Hồi cuối tháng 2, cũng trong cuộc gặp tại Phòng Bầu Dục, ông Trump kiên nhẫn ngồi đợi đến khi Tổng thống Volodymyr Zelensky nổi giận vì bị Phó Tổng thống JD Vance "lên lớp" tại một cuộc gặp ở Nhà Trắng rồi mới tung ra những đòn công kích lãnh đạo Ukraine.
Ông Trump đấu khẩu với ông Zelensky ở Nhà Trắng hôm 28/2. Video: CNN
Trong cả ba trường hợp, camera truyền hình đều ghi lại cảnh người đối diện Tổng thống Trump tỏ ra bối rối, bất ngờ hoặc nảy sinh tranh cãi với ông. Theo giới quan sát, đây là cách Tổng thống Trump thường xuyên áp dụng để khiến người đối diện phản ứng theo cách có thể mang lại lợi thế cho ông.
Chiến thuật này sẽ đẩy các quan chức cả trong nước và nước ngoài, những người vốn quen thể hiện vẻ nhã nhặn, bình tĩnh trước công chúng, vào thế khó, khiến những cuộc gặp trở nên kịch tính như chương trình truyền hình thực tế, theo các bình luận viên của WSJ.
"Các bạn nghĩ sao? Chuyện này sẽ là một chương trình truyền hình tuyệt vời, tôi chắc chắn vậy", Tổng thống Trump nói với các phóng viên sau cuộc đấu khẩu với người đồng cấp Ukraine Zelensky hồi tháng hai.
Những người từng làm việc với Tổng thống Trump cho hay khi gặp các lãnh đạo nước ngoài, ông thường có xu hướng thúc ép họ, dò tìm điểm yếu rồi tìm cách khiến họ bất ngờ.
Một nguồn tin am hiểu vấn đề cho hay Tổng thống luôn tự tin vào khả năng ứng biến của mình và coi việc thử thách phản xạ của người đối diện là "nghệ thuật".
Một quan chức Nhà Trắng cho biết nhiều lần trước khi tạo bất ngờ, Tổng thống chỉ đơn giản nói rằng ông muốn công chúng thấy những gì đang diễn ra đằng sau cánh cửa đóng kín nhằm đảm bảo "tính minh bạch".
Tuy nhiên, chiến thuật của Tổng thống Trump cũng tạo ra những hệ quả bất ngờ: Tổng thống Zelensky mất bình tĩnh sau khi bị ông và Phó tổng thống Vance gây sức ép, làm rạn nứt mối quan hệ Mỹ - Ukraine mà phải mất nhiều tuần mới trở lại bình thường. Đoạn video được chiếu cho Tổng thống Nam Phi xem cũng trở thành chủ đề nổi bật trên tin tức về việc Nhà Trắng đã diễn giải sai về cáo buộc phân biệt chủng tộc ở quốc gia này.
Tổng thống Nam Phi Ramaphosa (trái) và Tổng thống Trump tại Nhà Trắng hôm 21/5. Ảnh: AP
Biết rằng Tổng thống Mỹ có thể đẩy họ vào thế khó bất cứ lúc nào, các lãnh đạo thế giới đã trao đổi kinh nghiệm và nghiên cứu các cuộc họp gần đây tại Phòng Bầu dục. Sau khi ông Trump bất ngờ mời các phóng viên đến dự một bữa trưa làm việc với Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, bà đã chia sẻ lời khuyên với các đồng nghiệp châu Âu rằng hãy chuẩn bị cho mọi bất ngờ.
Nhưng không phải ai cũng chuẩn bị sẵn sàng cho chiến thuật đó của ông Trump, theo hai chuyên gia phân tích kỳ cựu Meridith McGraw và Annie Linskey từ WSJ.
Hồi tháng 4, Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer đã ngỡ ngàng khi các trợ lý Nhà Trắng đột ngột đưa bà vào Phòng Bầu dục khi Tổng thống Trump ký các sắc lệnh hành pháp mở cuộc điều tra những người chỉ trích chính trị nhằm vào ông, với sự chứng kiến của đông đảo phóng viên. Bà Whitmer, thành viên đảng Dân chủ, cố gắng dùng một tập tài liệu che mặt để tránh bị chụp ảnh, nhưng ông Trump lại yêu cầu bà phát biểu.
"Tôi được đưa vào một cuộc họp mà tôi nghĩ là riêng tư. Nhưng khi bước vào phòng, tôi nhanh chóng nhận ra không phải vậy. Tôi túm lấy một nhân viên của ông ấy và hỏi 'chuyện gì đang xảy ra vậy?'", Thống đốc Whitmer sau đó kể trên chương trình podcast.
Bà cho biết khi rời khỏi Phòng Bầu dục để xử lý khủng hoảng, bà đã lập tức nói rõ với các nhân viên rằng mình không muốn liên quan đến bất kỳ sắc lệnh hành pháp nào của Tổng thống Trump.
Khi ông Trump đến thăm Căn cứ Không quân Vệ binh Quốc gia Selfridge ở Michigan vào cuối tháng 4 để kỷ niệm 100 ngày đầu nhiệm kỳ thứ hai, Thống đốc Whitmer một lần nữa bị bất ngờ khi ông mời bà lên bục phát biểu.
Đối với Tổng thống, chiến thuật gây bất ngờ như vậy giúp ông chiếm thế thượng phong trong cuộc đối thoại, đồng thời khiến đối phương mất bình tĩnh, giới chuyên gia nhận định.
Trong chiến dịch tranh cử năm 2016, ông Trump và các cố vấn, trong đó có chiến lược gia trưởng Steve Bannon, đã khiến đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton cùng đội ngũ của bà bất ngờ ngay trước cuộc tranh luận tổng thống bằng cách tổ chức một cuộc họp báo với 4 phụ nữ từng cáo buộc cựu tổng thống Bill Clinton lạm dụng tình dục.
Những người phụ nữ này sau đó được xếp chỗ ngồi dưới hàng ghế khán giả và nằm trong tầm nhìn của các camera truyền hình, điều khiến bà Clinton không thể khó chịu hơn.
Vũ Hoàng (Theo WSJ, AFP, Reuters)