Cuối tháng 6, một dự án chung cư quy mô gần 1.300 căn hộ tại phường Lái Thiêu (TP HCM) được chủ đầu tư thông báo "bán hết 90%" ngay trong ngày mở bán đầu tiên. Tuy nhiên, sau sự kiện, hàng chục sàn môi giới vẫn liên tục chào hàng với giỏ sản phẩm gần như đầy đủ, từ tầng thấp đến căn góc. Một số sàn thừa nhận đang "ôm" lượng hàng lớn nhưng chưa thể thoát do phần lớn lượng giữ chỗ trước chưa chuyển thành giao dịch thật, giá cao hơn quảng cáo.
Tại khu vực Vũng Tàu cũ, một dự án nghỉ dưỡng từng gây chú ý khi công bố gần 6.000 lượt đặt mua, kèm thông tin toàn bộ sản phẩm thấp tầng đã "cháy hàng", căn hộ chỉ còn vài suất cuối. Tuy nhiên, khi khách hàng liên hệ, các sàn vẫn sẵn sàng cung cấp nhiều lựa chọn với đa dạng vị trí, diện tích và mức giá. Theo một số đơn vị phân phối, lượng hàng thực tế còn lại không hề khan hiếm như quảng cáo.
Kịch bản này cũng lặp lại ở khu Đông TP HCM. Một dự án chung cư cao cấp hơn 2.500 căn hộ thương mại mở bán từ đầu tháng 7 công bố gần 5.000 lượt booking và khoảng 90% giỏ hàng đã có chủ. Ngay sau đợt công bố này, giá bán thực tế được điều chỉnh 3-5 triệu đồng mỗi m2, trong khi các sàn vẫn tiếp tục tìm khách cho nhiều block chưa tiêu thụ.
Theo một đơn vị phân phối dự án, tỷ lệ khách mua thật chỉ chiếm một phần nhỏ so với số lượng booking đã được công bố do đến thời điểm ký hợp đồng, không ít khách rút lui. "Phần lớn đặt cọc chỉ nhằm "giữ suất" chờ sóng giá, không có nhu cầu mua ở thực, khiến dự án liên tục được quảng bá là cháy hàng trong khi giao dịch thực diễn ra chậm", một sàn môi giới chia sẻ.
Không chỉ dừng ở con số booking, nhiều sàn còn lan truyền hình ảnh chuyển khoản, thông báo "đặt chỗ thành công" trên mạng xã hội để tạo hiệu ứng đám đông. Một số trường hợp được phản ánh là tự chuyển tiền giữa các tài khoản nội bộ với nội dung đặt cọc mua căn hộ, nhằm đánh vào tâm lý người mua rằng dự án đang thu hút lượng quan tâm lớn. Thực tế, đến cuối năm, các dự án này vẫn tiếp tục được rao bán giỏ hàng sơ cấp từ chủ đầu tư.
Bất động sản khu Đông TP HCM với các dự án chung cư. Ảnh: Quỳnh Trần
Những thông báo "cháy booking", "sold out 90-100% giỏ hàng" xuất hiện dày đặc trong các đợt mở bán dự án tại TP HCM vào nửa cuối năm, tạo cảm giác thị trường bất động sản đã sôi động trở lại. Không ít dự án quy mô 1.000-2.000 căn hộ chỉ sau một đến hai tháng mở bán đã ghi nhận 3.000-4.000 lượt đặt mua và liên tục thông báo bán hết giỏ hàng. Cùng lúc, giá bán thực tế lại được tăng thêm hàng triệu đồng mỗi m2 so với mức quảng cáo ban đầu, với lý do "nhu cầu cao".
Tuy nhiên, phía sau các con số được công bố là thực tế hoàn toàn trái ngược: nhiều dự án vẫn âm thầm tìm khách, hàng tồn chưa thoát, thanh khoản thấp hơn xa so với kỳ vọng. Theo báo cáo từ CBRE Việt Nam, năm nay lệ hấp thụ căn hộ của TP HCM chỉ mức 62% đến 73%, kém xa so với giai đoạn sôi động trước Covid 19. Còn theo DKRA Consulting, tỷ lệ hấp thụ căn hộ phía Nam (gồm TP HCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Long An cũ) năm nay trung bình chỉ khoảng 54%, có thời điểm chỉ đạt 20-30% trên tổng rổ hàng mở bán.
Lãnh đạo một sàn môi giới tại TP HCM cho rằng chiêu tạo "sóng ảo" qua booking đã xuất hiện nhiều năm nhưng hiện được đẩy lên mức tinh vi hơn. "Có dự án công bố đã bán 95% nhưng sau đó vẫn rao bán kéo dài nhiều tháng. Thực chất, sàn bỏ tiền ký quỹ giữ chỗ rồi tìm người mua thật để sang tay và thu hồi tiền cọc", ông nói.
Theo vị này, thông tin booking vượt xa rổ hàng thường được lý giải là ưu tiên khách đặt trước theo thứ tự, nhưng thực tế bị phóng đại nhằm tạo tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO), thúc đẩy người mua xuống tiền nhanh. Một số chủ đầu tư nhận giữ chỗ từ nhiều đơn vị cùng lúc, miễn đủ tiền, không phân biệt giao dịch thật hay không. Có dự án chỉ khoảng 500 căn hộ nhưng ghi nhận tới 5.500 lượt đặt mua trước, tạo cảm giác cầu lớn để nâng giá bán. Booking vì thế không còn là bước thăm dò nhu cầu mà trở thành công cụ tạo sốt ảo, đẩy giá lên cao.
"Cách mua bán này nếu không siết lại, người mua nhà thật sẽ khó tiếp cận sản phẩm, thị trường kém minh bạch và lành mạnh", vị này nhấn mạnh.
Chuyên gia bất động sản Trần Khánh Quang cho rằng booking chỉ phản ánh mức độ quan tâm ban đầu, không đại diện cho giao dịch thành công. Trong điều kiện thị trường bình thường, tỷ lệ chuyển đổi từ booking sang giao dịch thực chỉ khoảng 10–30%. Với những dự án có lượng đăng ký gấp đôi rổ hàng như hiện nay, số giao dịch thật có thể chỉ đạt 5-10%, thậm chí thấp hơn.
Theo ông, thị trường đang có tín hiệu phục hồi nhưng chưa trở lại giai đoạn sôi động. Việc nhiều chủ đầu tư công bố bán hết 100% sản phẩm trong thời gian ngắn là thiếu cơ sở. Trong bối cảnh tâm lý nhà đầu tư và người mua ở thực vẫn thận trọng, ông Quang đánh giá các chiêu tạo sóng ảo vì vậy chỉ làm gia tăng biến động và rủi ro cho cả doanh nghiệp lẫn khách hàng.
Ở góc độ quản lý, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP HCM (HoREA), cho rằng để thị trường phát triển lành mạnh cần tăng cường giám sát và công khai dữ liệu giao dịch. Các sàn môi giới phải tuân thủ pháp luật, tránh tiếp tay cho việc thổi giá, tạo sốt ảo. Đồng thời, Nhà nước cần có cơ chế kiểm soát thông tin nhằm bảo vệ người tiêu dùng và ổn định thị trường.
Ông Châu cảnh báo, nếu các hành vi thao túng tâm lý người mua không được kiểm soát trong giai đoạn đầu chu kỳ phục hồi, hệ quả lâu dài sẽ là mất cân đối cung - cầu và cản trở sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản.
Phương Uyên