Video trích xuất từ camera giám sát tại khu dân cư Lý Gia Dương, thành phố Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang rò rỉ cuối tháng 11 gây xôn xao mạng xã hội nước này. Hình ảnh cho thấy một số người cầm xấp giấy in khuôn mặt, lần lượt đưa lên trước máy quét. Thiết bị thông báo nhận diện thành công từng trường hợp.
Người tố giác cho biết, nhóm này do một thư ký ủy ban họ Lý dẫn đầu, thực hiện hành vi trên để che giấu việc vắng mặt tại công sở. Họ in ảnh chân dung các đồng nghiệp lên giấy, cắt thành hình mặt nạ để qua mặt máy móc. Trớ trêu thay, hành vi gian lận lại bị chính chiếc camera an ninh lắp ngay phía trên máy chấm công ghi lại trọn vẹn.
Ban Công tác Xã hội Thành ủy Long Cảng, đơn vị quản lý trực tiếp, xác nhận đã thụ lý đơn tố cáo và cam kết có kết quả xử lý trước ngày 31/12.
Hình ảnh nhóm nhân viên ủy ban tại Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang dùng mặt nạ in ảnh đồng nghiệp để chấm công hộ, được camera ghi lại vào cuối tháng 11/2025. Ảnh: Sina
Sự việc khơi mào cuộc tranh cãi về văn hóa công sở và lỗ hổng công nghệ. Nhiều ý kiến phẫn nộ, coi đây là hành vi "tham nhũng vặt", bất công với những lao động đang phải làm việc theo văn hóa "996" (từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày một tuần). Ngược lại, một số người cho rằng quy định chấm công tại văn phòng quá cứng nhắc với đặc thù công việc cộng đồng cần đi thực tế nhiều.
Dưới góc độ kỹ thuật, các chuyên gia an ninh mạng nhận định hệ thống chấm công nói trên sử dụng công nghệ cũ với camera độ phân giải thấp. Thiết bị này chỉ dùng thuật toán đơn giản như đo khoảng cách mắt, mũi nên dễ bị đánh lừa bởi hình ảnh 2D, không có khả năng nhận biết chiều sâu hoặc thân nhiệt như các hệ thống FaceID hiện đại.
Tuy nhiên, việc qua mặt các hệ thống nhận diện khuôn mặt (Face ID) tiên tiến nhất vẫn có thể bị đánh lừa. Năm 2019, các nhà nghiên cứu của công ty Kneron (Mỹ) từng gây chấn động khi dùng mặt nạ 3D chất lượng cao để đánh lừa các hệ thống thanh toán AliPay, WeChat Pay tại Trung Quốc và thậm chí qua mặt cả cửa kiểm soát tại sân bay Schiphol (Hà Lan).
Máy chấm công sử dụng công nghệ cũ, camera có độ phân giải thấp khiến một số nhân viên tại Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang dễ dàng chấm công hộ. Ảnh minh họa: Shutterstock
Tại Trung Quốc, các loại đạo cụ để gian lận chấm công không hiếm. Trên các sàn thương mại điện tử, dịch vụ in "mặt nạ chấm công" được rao bán công khai với giá 10-40 tệ (35.000-140.000 đồng) và được nhiều người mua đánh giá là "rẻ và hiệu quả" để đối phó với các máy chấm công đời cũ.
Minh Phương (Theo KH01, Sina)